ضربان قلب نرمال در سنین مختلف چقدر است؟

ضربان قلب نرمال چقدر است؟

 

ضربان قلب یا تعداد دفعات تپیدن قلب در یک دقیقه که موجب پمپاژ خون به سراسر بدن می شود برای سنین مختلف و در شرایط مختلف متفاوت است و ممکن است در اثر فعالیت یا شرایط احساسی تغییر کند. اما می توان گفت ضربان افراد بالغ به طور متوسط ۶۰ تا ۱۰۰ bpm یا ضربه در دقیقه است. با توجه به محدوده استاندارد برای افراد مختلف، لازم است این محدوده حفظ شود و در صورت غیر طبیعی بودن ضربان در مدت طولانی، به پزشک مراجعه شود. در این مقاله، ضربان قلب را در شرایط و سنین مختلف بررسی کرده و عوامل موثر بر آن را نیز توضیح می دهیم.

 

 

عوامل موثر بر ضربان قلب:

 

عوامل مختلفی می توانند بر ضربان قلب افراد تاثیر بگذارند که عبارتند از:

• سن: با افزایش سن، تعداد ضربان نرمال کاهش پیدا می کند. البته در سالمندان ممکن است تا حدی بالاتر باشد.
• درجه حرارت: در آب و هوای گرم ضربان قلب بالا می رود اما میزان افزایش آن بیشتر از ۱۰ ضربه نیست.
• وزن
• کم خونی
• مصرف داروهای مختلف: استفاده از برخی داروها مانند بتابلوکرها ضربان را پایین می آورد. در مقابل، داروهایی که برای درمان آسم استفاده می شوند ضربان را بالا می برند.
• شرایط روحی: استرس، عصبانیت و شادی می توانند ضربان را بالا ببرند.
• موقعیت بدنی: در حالت نشستن ضربان حدود ۳ bpm بیشتر از ضربان در حالت دراز کشیدن است. هم چنین با ایستادن، ضربان افزایش می یابد.
• اختلالات هورمونی و اختلال غدد درون ریز: در صورتی که تیروئید پرکار باشد ضربان بالا می رود.
• اختلالات قلبی: اگر سیستم هدایت الکتریکی قلب دچار اختلال شده باشد، ضربان از ریتم طبیعی خارج شده و کم یا زیاد می شود.
• سندرم تاکی کاردی ارتواستاتیک وضعیتی یا POTS
• مصرف سیگار و الکل: مصرف سیگار می تواند ضربان را پایین آورد.
• کم آبی: کم آبی بدن موجب کم شدن حجم خون می شود و برای رسیدن خون به تماما قسمت های بدن لازم است قلب عملکرد بیشتری داشته باشد.
• بیماری هایی که با تب و عفونت همراه هستند موجب افزایش ضربان می شوند. زیرا برای مبارزه با تب، قلب باید خون بیشتر و اکسیژن بیشتری به سلول های ایمنی بدن برساند.

 

 

ضربان قلب نرمال در بزرگسالان:

 

در حالت استراحت، قلب حداقل مقدار خون مورد نیاز برای اندام های مختلف بدن را پمپاژ می کند. در بزرگسالان در حالت استراحت ضربان نرمال، همان طور که قبل تر نیز ذکر شد ۶۰ تا ۱۰۰ bpm است اما ممکن است به کمتر از ۶۰ نیز برسد که آن هم کاملا طبیعی در نظر گرفته می شود. در ورزشکاران حرفه ای که به صورت منظم فعالیت بدنی دارند، ضربان در حالت استراحت کمتر از بازه ذکر شده و حتی در مواردی ۴۰ ضربه در دقیقه است. در میان خانم و آقایان، ضربان تفاوت خاصی ندارد، البته برخی تحقیقات نشان می دهند که در خانم ها ۲ تا ۷ bpm بیشتر از آقایان است.

 

 

ضربان قلب جنین:

 

در دوران جنینی ضربان قلب در محدوده های متفاوتی گزارش شده است و اتفاق نظر خاصی برای آن وجود ندارد. دو محدوده ۱۱۰ تا ۱۵۰ ضربه در دقیقه و ۱۱۰ تا ۱۶۰ برای جنین اعلام شده است که معمولا اگر جنین دچار مشکل قلبی نباشد، این محدوده صادق است. جالب است بدانید که از ۵ هفتگی قلب جنین شروع به تپیدن می کند و تا هفته نهم بارداری به بیشترین میزان ضربان خود می رسد. سپس از هفته سیزدهم بارداری به تدریج کاهش پیدا می کند. علاوه بر این، در دوران جنینی، جنسیت بر روی میزان ضربان تاثیر می گذارد به طوری که در جنین دختر ضربان به طور قابل توجهی از جنین پسر بالاتر است.

 

برای اندازه گیری ضربان جنین از روش های مختلفی استفاده می شود. ممکن است با استفاده از سونوگرافی علاوه بر معاینه وضعیت مادر و جنین، ضربان نیز اندازه گیری شود. هم چنین دستگاهی به نام سونیکید می تواند ضربان جنین را از هفته ۱۴ بارداری اندازه گیری کند. در صورتی که این میزان در محدوده نرمال نباشد یا نامنظم باشد نشان دهنده عدم دریافت اکسیژن کافی برای جنین است و ممکن است لازم باشد آزمایش های دقیق تری به منظور بررسی وضعیت قلب جنین انجام گیرد. علاوه بر این در مواردی ممکن است زایمان اورژانسی انجام شود.

 

 

 

برای اطلاعات بیشتر، مقاله ” تجهیزات پزشکی زنان و زایمان “ را مطالعه بفرمایید.

ضربان نرمال در اطفال:

 

ضربان قلب نرمال برای اطفال از سنین نوزادی تا پیش از نوجوانی در محدوده های مختلفی است و در بیداری و خواب متفاوت است که به شرح زیر می باشد:

 

• نوزادان تا ۳ ماه: در زمان بیداری ۸۵ تا ۲۰۵ و در زمان خواب ۸۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه
• ۳ ماهگی تا ۲ سالگی: در بیداری ۱۰۰ تا ۱۹۰ و در زمان استراحت ۷۵ تا ۱۶۰
• ۲ تا ۱۰ سال: در بیداری ۶۰ تا ۱۴۰ و در خواب ۶۰ تا ۹۰ ضربه در دقیقه
• بالاتر از ۱۰ سال: در زمان بیماری ۶۰ تا ۱۰۰ و در استراحت ۵۰ تا ۹۰٫

 

 

ضربان قلب سالمندان:

 

در سنین مختلف سالمندی ضربان نرمال متفاوت است و با توجه به بازه های سنی به شرح زیر می باشد:

 

• ۶۰ سالگی: ۸۰ تا ۱۳۶ bpm
• ۶۵ سالگی: ۷۸ تا ۱۳۲ ضربه در دقیقه
• ۷۰ سالگی: ۷۵ تا ۱۲۵ ضربان در دقیقه.

 

 

 

ضربان قلب در بارداری:

 

علاوه بر سن، شرایط بدنی مختلف می تواند بر ضربان طبیعی بدن تاثیر بگذارد. یکی از این شرایط، دوران بارداری است. در دوران بارداری، محدوده استانداردی برای ضربان قلب تعریف نشده است اما بر اساس تحقیقات انجام شده می توان گفت که ضربان خانم های باردار نسبت به سایر افراد بالاتر است. در واقع می توان گفت این مقدار به طور میانگین ۷ تا ۸ تپش در دقیقه از افراد دیگر بالاتر است. این میزان افزایش در طی بارداری رخ می دهد و از هفته دهم تا هفته ۴۰ بیشتر می شود. این افزایش تپش قلب در بارداری کاملا نرمال است زیرا قلب باید فعالیت بیشتری داشته باشد تا بتواند خون مورد نیاز را به قسمت های مختلف بدن و به جنین برساند. بنابراین افزایش ضربان قلب در صورتی که آزار دهنده نباشد و پزشک متخصص آن را تایید کند و علائم شدیدتری برای مادر ایجاد نشود، نگران کننده نیست.

 

 

ضربان نرمال در فعالیت بدنی:

 

در فعالیت های بدنی مختلف، افزایش ضربان قلب متفاوت است. به طور مثال در پیاده روی ضربان به ۱۰۰ تا ۱۲۰ bpm می رسد و با افزایش شدت پیاده روی، این میزان بالاتر می رود. هنگام دویدن، ضربان بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ است و بسته به آمادگی بدنی فرد می تواند کمتر یا بیشتر شود. به طوری که در دوندگان حرفه ای که مدت های طولانی می دوند، ضربان به صورت چشمگیری نسبت به سایز افراد در حال دویدن پایین می آید. به طور کل می توان گفت که ضربان در ورزش هایی با شدت متوسط، ۵۰ تا ۷۰ درصد ضربان نرمال و در ورزش های شدید ۷۰ تا ۸۵ درصد ضربان نرمال است. در تست ورزش ضربان بسته به سن فرد افزایش می یابد. برای اندازه گیری این میزان می توان عدد ۲۲۰ منهای سن بیمار را در نظر گرفت. این اندازه گیری را افراد دیگر که تست ورزش انجام نمی دهند نیز می توانند در حین ورزش کردن انجام دهند و سن خود را از ۲۲۰ کم کرده و حداکثر ضربان در فعالیت بدنی را اندازه بگیرند. در حین ورزش، ضربان نباید از این عدد بالاتر برود زیرا به قلب فشار می آید.

 

 

 

برای اطلاعات بیشتر، مقاله ” تجهیزات پزشکی قلب و عروق “ را مطالعه بفرمایید.

 

تغییر ضربان قلب چه زمانی خطرناک چقدر است؟

 

در افراد بالغ، بالا رفتن ضربان قلب در حالت استراحت به بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه خطرناک است و تاکی کاردی نامیده می شود. اگر فرد به طور متناوب چنین حالتی را تجربه کند لازم است به پزشک مراجعه نماید. در صورتی که این حالت ادامه دار باشد و ضربان قلب به بیش از ۱۱۰ برسد می تواند نشانه آریتمی قلبی و مشکلاتی مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا فلاتر دهلیزی باشد که البته به راحتی قابل کنترل و درمان است.

در مقابل، ضربان ممکن است کندتر از میزان نرمال باشد که آن هم خطرناک است و برادی کاردی نامیده می شود. قبل تر نیز ذکر شد که در افراد ورزشکار، ضربان نرمال معمولا کمتر از ۶۰ bpm است. اما در افرادی که ورزش منظم انجام نمی دهند، موارد مختلفی مانند آپنه انسدادی خواب، عدم تعادل الکترولیت ها و مصرف برخی داروها موجب کاهش ضربان می شود. بنابراین لازم است بیمار به پزشک مراجعه نماید و درمان های لازم انجام شود. به طور مثال در صورتی که آپنه موجب کاهش ضربان شده باشد از سی پپ یا بای پپ برای کنترل آپنه استفاده می شود.

 

 

در چه شرایطی باید سریعا به پزشک مراجعه شود؟

 

اگر ضربان قلب به صورت ناگهانی تغییر زیادی داشته و علائمی مانند تنگی نفس، غش کردن، سرگیجه، درد در قفسه سینه و ناتوانی در ورزش کردن رخ دهد لازم است به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه شود زیرا ممکن است نشانه یک عارضه قلبی جدی باشد.

 

 

نحوه اندازه گیری ضربان قلب:

 

روش های مختلف برای اندازه گیری ضربان قلب وجود دارد. ساعت های هوشمند می توانند ضربان را اندازه گیری کنند. هم چنین ساده ترین دستگاه پزشکی که به صورت خانگی نیز استفاده می شود پالس اکسیمتر است که اکسیژن خون و ضربان را اندازه می گیرد. هم چنین در افرادی که به طور منظم فشار خون خود را توسط فشارسنج دیجیتالی اندازه گیری می کنند، ضربان نیز اندازه گیری می شود. اما در صورتی که تجهیزات پزشکی مناسب در دسترس نباشد می توان با روش ساده زیر، ضربان را اندازه گرفت:

• ابتدا چند دقیقه بنشینید تا قلب فعالیت نرمال داشته باشد.
• مچ دست را بچرخانید به طوری که کف دست به سمت سقف باشد. با استفاده از انگشت اشاره و وسط، نبض را در قسمت داخلی مچ پیدا کنید. علاوه بر مچ دست می توان ضربان قلب را از طریق کنار گردن نیز اندازه گیری کرد.
• به مدت ۳۰ ثانیه ضربان را اندازه گیری کرده و سپس عدد حاصل را دو برابر کنید.
• این عدد ضربان را به صورت تقریبی در حالت استراحت نشان می دهد.

 

 

 

خرید تجهیزات اندازه گیری ضربان قلب در بازار تجهیزات پزشکی ایران:

 

انواع تجهیزات پزشکی قلب و عروق که در زمینه اندازه گیری ضربان قلب به کار می روند، مانند فشارسنج و پالس اکسیمتر، در بازار تجهیزات پزشکی ایران عرضه می شوند. هنگام خرید این دستگاه ها باید به معتبر بودن برند و با کیفیت بودن دستگاه توجه شود و دستگاه هایی با دقت اندازه گیری بالا تهیه شوند. شما می توانید با مراجعه به کارشناسان وبسایت تجهیز سلامت نیکان این دستگاه ها را تهیه نمایید.