اکسیژن ساز دستگاهی است که هوای غنی از اکسیژن تولید می کند به طوری که نیتروژن هوای ورودی به دستگاه را می گیرد و غلظت اکسیژن را در هوای خروجی بالا می برد. این دستگاه به صورت منبعی ساکن در درمان های اکسیژنی طولانی مدت، برای بیماران داخل منزل استفاده می شود. هم چنین در مدل های پرتابل(باتری دار) امکان استفاده بیمار در بیرون از منزل میسر می شود.
در حالت معمولی هوای اتاق از ۷۸% نیتروژن و ۲۱% اکسیژن تشکیل شده است، در حالی که بسیاری از بیماران با مشکلات تنفسی مانند هیپوکسمی مزمن(کم شدن اکسیژن خون)، ادم ریه یا بیماری انسداد ریه نیازمند غلظت بالاتر اکسیژن هستند. دستگاه اکسیژن ساز جایگزینی مناسب برای کپسول اکسیژن است که می تواند اکسیژن مورد نیاز بیماران ریوی را به صوت ۲۴ ساعته تامین کند. در صورتی که اکسیژن خون به کمتر از ۹۵% برسد بیمار دچار علائمی مانند تنگی نفس و سرگیجه می شود و لازم است به سرعت اکسیژن تراپی انجام شود. در چنین شرایطی از دستگاه اکسیژن ساز استفاده می شود. درصد اکسیژن با استفاده از پالس اکسیمتر اندازه گیری می شود.
“برای اطلاعات بیشتر مقاله چه کسانی به دستگاه اکسیژن ساز نیاز دارند را مطالعه فرمایید”
این دستگاه دارای یک پمپ مکنده بسیار قوی است که هوای اتاق را که شامل ۷۸% نیتروژن، ۲۱% اکسیژن و ۱% گازهای دیگر است را به درون خون می کشد. این هوا از یک سری فیلترها عبور داده می شود که در نتیجه آن گرد و غبار، باکتری ها و دیگر ذرات جدا می شوند. هوا توسط کمپرسور از داخل پودر زئولیت عبور داده شده و نیتروژن آن جذب شده و اکسیژن و سایر گازها در مخزن انبار و خارج می شوند و این چرخه ادامه پیدا می کند. در این مرحله، زئولیت اهمیت بسیار زیادی دارد. این ماده یک بلور آمینوسیلیکات است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و در دستگاه اکسیژن ساز برای جداسازی اکسیژن و نیتروژن مورد استفاده قرار می گیرد.
خلوص اکسیژن در دستگاه باید به بیش از ۹۰ تا ۹۵% رسیده و فشار اکسیژن ۱٫۵ تا ۳ برابر شود. کاربر می تواند جریان خروجی اکسیژن را از ۰ تا ۱۲ لیتر بر دقیقه بر حسب نوع دستگاه تنظیم نماید. جریان متداول معمولا صفر تا ۵ لیتر بر دقیقه است که بیماران اغلب اکسیژن را توسط نازال بینی دریافت می کنند. مقدار فلوی اکسیژن توسط یک شیر روی دستگاه تنظیم می شود. در بعضی مواقع ماسک صورت را می توان جایگزین لوله کرد. این دستگاه ها دارای یک مرطوب کننده هستند که لیوان اکسیژن ساز نامیده می شود و سبب می شود که هوای مرطوب به ریه بیمار یرسد. این دستگاه دارای خروجی نبولایزر نیز هست که به آن متصل شده و داروهای قابل استنشاق به ریه بیمار انتقال داده می شوند.
“پیشنهاد می شود برای اطلاعات بیشتر مقاله نکاتی که هنگام خرید اکسیژن ساز باید بدانید را مطالعه فرمایید”
برای استفاده از دستگاه ابتدا باید سیم آن به پریز برق متصل شود. بهتر است حتما از یک محافظ برق استفاده شود تا در صورت قطع شدن برق یا نوسانات برقی، دستگاه آسیب نبیند. آب مقطر به میزان لازم در لیوان مرطوب کننده ریخته شده و لیوان در محل مشخص شده قرار داده می شود. سپس سوند تنفسی یا لوله به آن متصل می گردد. برای روشن شدن دستگاه کلید روشن/ خاموش در حالت روشن قرار داده می شود. در بسیاری از دستگاه ها در این مرحله صدای بوق شنیده می شود که نشان می دهد دستگاه به درستی عمل کرده و روشن شده است. با توجه به تجویز پزشک لازم است فلوی اکسیژن تنظیم شود. پس از استفاده از دستگاه، برای خاموش کردن آن باید کلید ON/OFF بر روی OFF یا خاموش قرار داده شود.
دستگاه اکسیژن ساز در درمان انواع مشکلات ریوی مورد استفاده قرار می گیرد و کاربردهای آن به شرح زیر می باشند:
علاوه بر کاربردهای فوق، این دستگاه دارای مزایای مختلفی است به طور مثال باعث خون رسانی بهتر به بافت ها، بهبود گردش خون، کاهش استرس، بهبود عملکرد ریه، جلوگیری از پیری زودرس، رشد بهتر جنین در طی بارداری و جلوگیری از بیماری های تنفسی مانند آسم می شود.
اکسیژن سازها بر اساس حجم تولید اکسیژن(۵، ۸، ۱۰و… لیتری) و نوع تولید اکسیژن که پیوسته یا منقطع است تقسیم می شوند اما تقسیم بندی اصلی آن ها بر اساس ثابت یا پرتابل بودن دستگاه است:
دستگاه هایی بزرگ هستند که داخل منزل استفاده می شوند و چرخ دار هستند و قابلیت جابجایی را فراهم می کند. این دستگاه ها جریان اکسیژن را به صورت مداوم تولید کرده و با برق شهری کار می کنند. خلوص اکسیژن در این دستگاه ها ۹۳ تا ۹۵ درصد است و همراه دستگاه، لیوان اکسیژن ساز و نازال بینی نیز در بسته بندی قرار دارند. وزن این دستگاه ها از ۱۲ تا ۲۸ کیلوگرم هستند.
این نوع دستگاه ها که کوچک تر و سبک تر از مدل ثابت هستند برای بیمارانی مناسب اند که می خواهند در بیرون از منزل هم از اکسیژن ساز استفاده کنند. این اکسیژن ساز دارای کیف حمل، باتری و معمولا شارژر فندکی ماشین است. بسته به نوع دستگاه، از ۲ تا ۵ ساعت امکان استفاده از آن با باتری وجود دارد که برای مصرف کمتر باتری، تولید اکسیژن در آن ها عمدتا به صورت منقطع صورت می گیرد. وزن این دستگاه ها بین ۱ تا ۳ کیلوگرم است. برخی از این دستگاه ها این قابلیت را دارند که با سنسورهای خود، دم و بازدم بیمار را تشخیص دهند و هنگام دم اکسیژن را به ریه رسانده و هنگام بازدم دی اکسید کربن را خارج کنند. این ویژگی باعث صرفه جویی در عملکرد اکسیژن ساز می شود.
از معایب دستگاه اکسیژن ساز می توان به ایجاد صدای بلند، تمام شدن پودر زئولیت، کاهش خلوص اکسیژن خروجی و محدودیت جا به جایی آن اشاره کرد. دستگاه به دلیل آن که کمپرسور آن همواره روشن است، دارای صدای متناسب با نوع دستگاه است، در مواردی که کمپرسور درست کار نکند یا در اثر ضربه یا حمل و نقل نادرست دستگاه از جای صحیح خود خارج شده باشد ممکن است صدای خارج از حد نرمال خود نیز تولید کند. هم چنین مانند هر دستگاه برقی دیگری ممکن است بر اثر مرور زمان و کثرت استفاده، صدای آن افزایش یابد که ممکن است برای اطرافیان و خود بیمار مشکل ایجاد کند. این امر در اکثر موارد اجتناب ناپذیر است و فقط بسته به برند دستگاه و کیفیت ساخت آن، میزان صدا تفاوت می کند.
از دیگر معایب دستگاه اکسیژن ساز کاهش خلوص اکسیژن در آن است که بیشتر در دستگاه های اکسیژن ساز دست دوم که دارای کارکرد بالا هستند دیده می شود. همان طور که گفته شد، پودر زئولیت موجود در دستگاه، عامل کاهش درصد نیتروژن و افزایش غلظت اکسیژن است. این پودر، ماده مصرفی است که بعد از گذشت تعداد ساعتی مشخص(به عنوان مثال ۲۰۰۰۰ ساعت) تاثیر خود را از دست می دهد و نیازمند تعویض است. از دیگر معایب دستگاه اکسیژن ساز مخصوصا در مدل های ثابت خانگی این است که این دستگاه ها با برق کار می کنند بنابراین همواره باید نزدیک به محل پریز برق و در کنار بیمار باشند و محدودیت در محل استفاده ایجاد می کنند. برای حل این مشکل معمولا اقدام به خرید نازال های بلندتر از حد استاندارد می کنند تا بیمار بتواند در صورت نیاز از دستگاه فاصله بگیرد.
پس از روشن شدن دستگاه با استفاده از کلید I/O، علامت هایی بر روی صفحه نمایش آن نشان داده می شوند که عبارتند از:
در بازار تجهیزات پزشکی ایران به طور عمده سه گروه دستگاه اکسیژن ساز وجود دارد: اکسیژن ساز های آمریکایی، چینی و ایرانی. اکسیژن سازهای آمریکایی با برندهای معتبری مانند فیلیپس، نایدک، اینوژن، ایرسپ، دویل بیس و….. در انواع ثابت و پرتابل عرضه می شوند. این برندها معتبرترین برندهای دستگاه های تنفسی در ایران و جهان هستند. دستگاه های اکسیژن ساز آمریکایی دارای مدرک FDA و CE، دارای صدای تولیدی کمتر از ۴۰ دسی بل و خلوص اکسیژن بالای ۹۵درصد هستند.
اکسیژن ساز های چینی با برندهایی مانند یوول، چویس پلاس، لانگفیان، زنیت مد(تحت لیسانس سوئیس) و … در بازار تجهیزات پزشکی ایران به فروش می روند. این دستگاه ها در قیمت هایی مناسب تر از نمونه های آمریکایی به فروش می روند ولی اکثرا فاقد استاندارد FDA هستند و برای بیمارانی که احتیاج به استفاده بالای ۸ ساعت در روز از دستگاه دارند مناسب نمی باشند. واردات این دستگاه ها به دلیل عدم داشتن FDA و حمایت از کالای ایرانی با مشکلاتی مواجه شده است.
شرکت های سازنده اکسیژن ساز های ایرانی با برندهایی مانند سوشیا، اکساز، اکسیژن پلاس و … در چند ماه اخیر تولیدات خود را گسترش داده و با استفاده از سیاست های حمایتی از کالای تولید داخل توانسته اند تا حدودی سهم خود را در بازار تجهیزات پزشکی افزایش دهند. این دستگاه ها هم به صورت مونتاژ داخل و هم به صورت تولید کامل در ایران ساخته می شوند و تا حدی توانسته اند جوابگوی نیاز بیماران باشند. قیمت این دستگاه ها در مقایسه دستگاه های چینی و آمریکایی مناسب تر است ولی برای بیمارانی که نیاز به استفاده طولانی مدت از دستگاه دارند مناسب نمی باشد.
شرکت های مختلفی در جهان در زمینه تولید دستگاه اکسیژن ساز به صورت حرفه ای فعالیت می کنند که ارائه دهنده معتبرترین برندها و مدل های این دستگاه هستند. در بازار تجهیزات پزشکی ایران نیز دستگاه های تولید شده توسط برندهای متنوع جهانی و ایرانی ارائه می شوند:
در میان برندهای ایرانی می توان به سدنا، سوشیا، اکساز و EGT اشاره کرد که تولید کننده دستگاه اکسیژن ساز با کیفیت بسیار مناسبی هستند و اکسیژن مورد نیاز بیمار را بسته به نیاز وی و تشخیص پزشک به میزان های مختلف تامین می کنند. بیماران انتخاب های بسیاری در میان طیف گسترده مدل های اکسیژن ساز تولید این برندها دارند.
دستگاه های اکسیژن ساز آمریکایی از برندهای اینوژن(Inogen)، نایدک(Nidek) و دویلبیس(Devilbiss) در بازار تجهیزات پزشکی ایران عرضه می شوند که این دستگاه ها بهترین کیفیت را داشته و بالطبع از دستگاه های تولید داخل قیمت بالاتری دارند.
اکسیژن سازهای تولید کشور چین با تنوع برند بالاتری در بازار تجهیزات پزشکی ایران عرضه می شوند که از میان آن ها می توان به برندهای با کیفیت و استاندارد زنیت مد(Zenithmed)، زیکلاس مد(Zyklusmed)، یوول(Yuwell)، چویس پلاس(Choiceplus)، اکیومد(Accumed)، کانتک(Contec)، لانگفیان(Longfian) و کینگ آن(Kingon) اشاره کرد.
با توجه به برندهای نام برده در قسمت قبل، با طیف گسترده ای از انواع دستگاه ها با قیمت های مختلف روبرو هستیم. برای خرید این دستگاه علاوه بر این که لازم است بیمار به نظر و تجویز پزشک معالج خود دقت کند، می تواند بسته به توانایی مالی مناسب ترین دستگاه را از میان برندهای مختلف انتخاب نماید. در ادامه لیستی از قیمت دستگاه ها بر اساس کشور تولید کننده ارائه شده است. لازم به ذکر است که محدوده قیمت های حال حاضر در این لیست ذکر شده است و بر اساس تغییرات بازار تجهیزات پزشکی و نوسانات دائمی ارز، قیمت ها قابل تغییر هستند.
دستگاه اکسیژن ساز باید حتما با مشورت و تشخیص پزشک و بعد از بررسی وضعیت بدنی بیمار از جمله سطح اکسیژن خون خریداری شود. علاوه بر این لازم است نیازهای روزمره بیمار و سبک زندگی وی از جمله میزان فعالیت و احتمال سفر رفتن وی بررسی شود تا مناسب ترین نوع اکسیژن ساز تهیه شود.
شرکت تجهیز سلامت نیکان با استفاده از دانش و تجربه کارشناسان خود، بهترین مشاوره را برای خرید این دستگاه در اختیار مصرف کنندگان عزیز قرار می دهد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.