منظور از تست خواب و آپنه تنفسی چیست؟

به منظور شناسایی و درمان اختلالات تنفسی در هنگام خواب، تست خواب یا پلی سومنوگرافی در مرکز درمانی و توسط متخصص انجام می شود. به این منظور بیمار یک شب را در کلینیک مخصوص می خوابد تا توسط دستگاه تمام اختلالات مانند آپنه مرکزی خواب، آپنه انسدادی، اختلالات رفتاری خواب REM، پاراسومنیا و … تشخیص داده شود.

نتیجه تست در قالب یک گزارش دراختیار بیمار قرار می گیرد تا برای پزشک متخصص ارسال شود. به طور خلاصه آپنه تنفسی قطع تنفس در هنگام خواب است که می تواند به صورت متعدد اتفاق بیفتد. آپنه سه نوع اصلی دارد:سی پپ

• آپنه انسدادی رایج ترین نوع آپنه است که معمولا هنگامی اتفاق می افتد که یک عاملی مانند شل شدن عضلات گلو مانع تنفس عادی در هنگام خواب می شود.

• آپنه مرکزی زمانی اتفاق می افتد که تنفس غیر ارادی که توسط سیگنال مغز باید کنترل شود دچار مشکل می شود.

• آپنه مختلط همانطور که از نام این اختلال مشخص است ترکیبی از دو حالت آپنه مرکزی و انسدادی است.

پزشک متخصص با بررسی نتایج تست خواب مانند زمان و تعداد آپنه ها تجویز می کند که بیمار به دستگاه کمک تنفسی نیاز دارد یا خیر و اگر نیاز دارد دستگاه سی پپ و یا بای پپ مورد احتیاج اوست. از آنجایی که استفاده از این دستگاه ها هزینه بر و برای سلامتی مهم هستند، لذا همواره توصیه می شود که تهیه و استفاده از دستگاه با تجویز پزشک متخصص و زیر نظر کارشناس مهندسی پزشکی انجام شود.

کدام بیماری ها با دستگاه سی پپ درمان می شوند؟

1. نارسایی هیپوکسمیک تنفسی: در صورتی که این نارسایی در بیمار خیلی حاد نباشد احتمال درمان آن با سی پپ بسیار بالا است. در صورتی که هیپوکسمی با استفاده از اکسیژن تراپی درمان نشود لازم است از سی پپ استفاده شود.
2. آپنه انسدادی خواب
3. ادم ریوی ناشی از نارسایی قلبی: در این بیماری دستگاه سی پپ با خارج کردن مایعات از داخل آلوئول ها باعث بهبود اکسیژن رسانی شده تبادل گازها را بهبود می بخشد.
4. خروپف

اجزا و نحوه عملکرد دستگاه سی پپ

دستگاه سی پپ با استفاده از یک پمپ هوا، جریان هوا را با فشار تنظیم شده توسط ماسک به بیمار منتقل می کند. تنظیمات دستگاه بر اساس اطلاعات مندرج در تست خواب توسط پزشک یا کارشناس متخصص تنظیم می شود. این تنظیمات شامل پارامترهایی مانند تعداد آپنه، زمان به خواب رفتن و … می باشد که در نهایت فشار هوای ورودی به ماسک را تعیین می کند.ماسک توسط لوله خرطومی که نقش رابط را دارد به دستگاه متصل می شود.

از دیگر اجزای دستگاه سی پپ، مخزن رطوبت ساز است که داخل آن را از آب پر می کنند و با استفاده از گرم کن با تولید بخار آب کمک می کند تا هوای مرطوب وارد ریه بیمار شود و خشکی هوای ورودی بیمار را اذیت نکند.

انواع ماسک های سی پپ

ماسک تنفسی می تواند به صورت نازال بینی(Nasal) و یا تمام صورت(Full Face) باشد و باید بگونه ای روی صورت بیمار ثابت شود که هیچگونه نشتی هوایی وجود نداشته باشد. ماسک های نازال بینی به بیمار اجازه می دهند که در هنگام خواب تحرک بیشتری داشته باشد اما برای کسانی که عادت دارند در هنگام خواب از دهان تنفس کنند و یا دچار آلرژی یا سرماخوردگی هستند چندان مناسب نیست.

در مقابل ماسک تمام صورت برای بیمارانی که نیاز به فشار بالاتر هوا دارند و یا از دهان تنفس می کنند، راحت تر هستند. اما نشت هوا در این ماسک ها محتمل تر است و بیمارانی را که به پهلو و یا شکم می خوابند و یا از عینک استفاده می کنند، دچار مشکل می کند. ماسک های صورت چه نازال بینی چه تمام صورت سایز بندی دارند که بر اساس اندازه صورت بیمار جدای از دستگاه فروخته می شوند.

مزایا و معایب استفاده از دستگاه سی پپ:

استفاده از دستگاه سی پپ به عنوان یک روش درمانی برای آپنه تنفسی، مانند هر روش درمانی دیگری مزایا و معایب خود را دارد:

 مزایای استفاده از این روش مشخص و ثبت شده است. جریان هوای مثبت باعث تسهیل تنفس و تامین اکسیژن مورد نیاز بدن است. خواب راحت و بدون بیدار شدن های مداوم، کاهش احتمال حمله های قلبی، کاهش فشار خون، کاهش خواب آلودگی در طول روز و … همه از مزایای استفاده از سی پپ هستند اما استفاده از این دستگاه سختی هایی نیز دارد و ممکن است باعث بروز مشکلاتی بشود و بیمار را در استفاده از دستگاه مردد سازد.

در ابندای استفاده فرد ممکن است به راحتی خوابش نرود و فشار هوای مداوم او را اذیت کند، احساس اضطراب و کلاستروفوبیا(Claustrophobia)، گرفتگی بینی، خشکی دهان، ناراحتی پوستی در نواحی که ماسک با پوست در تماس است و … از مواردی هستند که در هنگام استفاده از دستگاه ممکن است ایجاد شوند. اما بیمار باید طبق نظر پزشک با استفاده تدریجی از دستگاه حتی در زمان بیداری، به تدریج بدنش را به آن عادت دهد و شیوه درمانی خود را ادامه بدهد.

آیا استفاده از سی پپ عوارضی دارد؟

سی پپ به صورت کاملا غیر تهاجمی عمل می کند و یک دستگاه ایمن است. در دستگاه های قدیمی تر که رطوبت ساز نداشتند، هوای خارج شده از سی پپ می توانست باعث خشک شدن راه تنفسی و آبریزش بینی و عطسه بیمار شود. اما دستگاه های جدید مرطوب کننده دارند و از این مشکل جلوگیری می شود. استفاده از دستگاه سی پپ باعث انرژی بیشتر در طول روز و بهبود سلامتی می شود.

تفاوت سی پپ و اتو سی پپ

سوالی که همواره برای کاربران مطرح است این است که تفاوت سی پپ(CPAP) و اتو سی پپ(APAP) چیست و چه زمانی باید از کدام استفاده کرد؟ تفاوت اصلی بین این دو دستگاه این است که سی پپ روی یک میزان فشارهوا تنظیم می شود اما اتوسی پپ به صورت اتوماتیک در هنگام خواب بر روی فشارهای مختلف تنظیم می شود.

بنابراین اگر در طول خواب تغییراتی در وضعیت بیمار ایجاد شود که نیاز به فشار هوای بالاتر و یا پایین تر برای تنفس بهتر داشته باشد، دستگاه به صورت خودکار تنظیم می شود. به طور کلی دستگاه اتو سی پپ می تواند به جای سی پپ استفاده شود و در مقابل هزینه دستگاه بالاتر است. در موارد زیر اتو سی پپ می تواند بیشتر از سی پپ به بیمار کمک کند:

• اگر الگوی تنفس در طول شب تغییر کند.
• اگر بیماری دیگری مانند سرماخوردگی یا آلرژی دارید که ریتم تنفس را تغییر می دهد.
• تغییرات فیزیکی بیمار مانند افزایش یا کاهش وزن باعث تغییرات الگوی تنفس می شود.

پیشنهاد می کنیم برای اطلاع از تفاوت سی پپ و بای پپ مقاله “تفاوت دستگاه سی پپ و بای پپ” را مطالعه بفرمایید. 

اشتباهات رایج در استفاده از دستگاه سی پپ:

1. نوع و سایز ماسک: ماسک باید متناسب با فرم چهره بیمار انتخاب شود. هم چنین بیمار می تواند به انتخاب خود نوع ماسک را از میان ماسک های فول فیس(Full-face) یا نازال(Nasal) انتخاب کند. بیمارانی که در استفاده از ماسک فول فیس دچار ناراحتی و فشار می شوند می توانند از ماسک نازال استفاده کنند. ماسک نازال بر روی بینی قرار می گیرد و بیمار می تواند در حین استفاده از آن آب یا غذا بخورد. ماسک نازال یک مدل دیگر به نام پیلو Pillow نیز دارد که دارای بالشتک های کوچکی است که در داخل بینی قرار می گیرند و کمتر صورت را می پوشانند.
2. مشکل عادت نداشتن به دستگاه: برای عادت کردن به دستگاه لازم است بیمار در ابتدا به مدت کوتاهی از دستگاه استفاده کند یا در طول روز در حین تماشای تلویزین یا مطالعه نیز مدتی از آن استفاده نماید. این کار باعث عادت بیشتر به دستگاه می شود.
3. عدم تحمل هوای فشرده: دستگاه دارای قابلیت Ramp است که اجازه می دهد استفاده از دستگاه با فشار کم هوا شروع شود. سپس دستگاه به صورت خودکار این فشار را به حالت تنظیم شده تغییر می دهد.
4. نشتی ماسک و زخم شدن پوست: در صورتی که ماسک به صورت مناسب روی صورت قرار نگرفته باشد دچار نشتی می شود و هوا را کاملا به ریه ها نمی رساند. علاوه بر این می تواند باعث ناراحت شدن پوست یا زخم شدن آن شود. نشتی می تواند باعث خشک شدن چشم نیز بشود.

تمیز کردن دستگاه سی پپ:

تمیز کردن قسمت های مختلف سی پپ به شکل زیر است:

• ماسک: ماسک باید هرروز یا حداکثر هفته ای یک بار تمیز شود. برای این کار ماسک باید از لوله خرطومی جدا شده و در محلول آب گرم و مایع تمیز کننده رقیق شسته شده و سپس کاملا خشک شود.
• قاب دستگاه: برای تمیز کردن قاب دستگاه باید از برق جدا شده و با یک دستمال آغشته به کمی مایع شوینده(آب و الکل) تمیز شود.
• فیلترها: فیلتر هوای دستگاه باید هفته ای یک بار یا هر ۱۰ روز تمیز شود. برای این کار باید روی آن آب گرفته شود تا گرد و غبار برطرف شود. سپس کاملا خشک شده و در دستگاه قرار گیرد.
• لوله خرطومی: لوله خرطومی باید هر هفته تمیز شود. لوله باید از دستگاه و ماسک جدا شود و در محلول آب گرم و مایع شوینده رقیق داخل لوله کاملا تمیز شود.

تماس با مشاورین شرکت نیکان

خرید سی پپ در بازار تجهیزات پزشکی ایران

در بازار تجهیزات پزشکی ایران انواع برندهای آمریکایی، استرالیایی، آلمانی، تایوانی، چینی و … وجود دارند. از این برندها می توان به رزمد، فیلیپس، دویل بیس، لوون اشتاین، اپکس و … اشاره کرد. همچنین ماسک دستگاه می تواند از برند خود دستگاه باشد و یا از برند متفرقه تهیه شود که هزینه کمتری دارند. دستگاه های آمریکایی مانند فیلیپس و رزمد(ساخت استرالیا) و آلمانی مانند لوون اشتاین در مقایسه با بقیه برندها برای بیمارانی که مشکلات حاد تنفسی دارند مناسب تر هستند. شرکت تجهیز سلامت نیکان با استفاده از تیم کارشناس دستگاه های تنفسی، شما را در تمام مراحل تست خواب و تیتراسیون، خرید و نصب دستگاه ها یاری می دهد.