دستگاه سی پپ چیست؟

دستگاه سی پپ یکی از تجهیزات کمک تنفسی است که برای کمک به درمان بیماری های مختلف ریوی مورد استفاده قرار می گیرد. سی پپ یا CPAP که مخفف Continuous Positive Airway Pressure می باشد خروپف را نیز درمان می کند. این دستگاه فشار مثبت به راه هوایی بیمار وارد کرده و عمل دم را امکان پذیر می کند. مهم ترین کاربرد این دستگاه در درمان آپنه تنفسی یا وقفه تنفس در خواب است که بسیار شایع بوده و در صورت عدم درمان مشکلات بسیاری از جمله بیماری های قلبی و مغزی را به همراه خواهد داشت. علاوه بر این، آپنه باعث خستگی و عدم هوشیاری فرد در طول روز می شود.

نحوه عملکرد دستگاه سی پپ:

دستگاه سی پپ با استفاده از یک پمپ هوا، جریان هوا را با فشار تنظیم شده توسط ماسک به بیمار منتقل می کند. تنظیمات دستگاه بر اساس اطلاعات مندرج در تست خواب توسط پزشک یا کارشناس متخصص تنظیم می شود. این تنظیمات شامل پارامترهایی مانند تعداد آپنه، زمان به خواب رفتن و… می باشد که در نهایت فشار هوای ورودی به ماسک را تعیین می کند. ماسک توسط لوله خرطومی که نقش رابط را دارد به دستگاه متصل می شود. از دیگر اجزای دستگاه سی پپ، مخزن رطوبت ساز است که داخل آن را از آب پر می کنند و با استفاده از گرم کن با تولید بخار آب کمک می کند تا هوای مرطوب وارد ریه بیمار شده و خشکی هوای ورودی بیمار را اذیت نکند. در ورودی دستگاه نیز فیلترهایی وجود دارند که آلودگی و گرد و غبار را خذف می کنند و احتمال عفونت های تنفسی را کاهش می دهند.

منظور از تست خواب و آپنه تنفسی چیست؟

به منظور شناسایی و درمان اختلالات تنفسی در خواب، تست خواب یا پلی سومنوگرافی(Polysomnography) در مرکز درمانی و توسط فرد متخصص انجام می شود. به این منظور بیمار یک شب را در کلینیک مخصوص بستری می شود تا توسط دستگاه تمام اختلالات خواب مانند آپنه مرکزی خواب، آپنه انسدادی، اختلالات رفتاری خواب REM، پاراسومنیا و… تشخیص داده شود. نتیجه تست در قالب یک گزارش در اختیار بیمار قرار می گیرد تا برای پزشک متخصص ارسال شود. به طور خلاصه آپنه تنفسی قطع تنفس هنگام خواب است که می تواند به صورت متعدد اتفاق بیفتد. آپنه سه نوع اصلی دارد:سی پپ

• آپنه انسدادی رایج ترین نوع آپنه است که معمولا هنگامی اتفاق می افتد که یک عاملی مانند شل شدن عضلات گلو مانع تنفس عادی در هنگام خواب می شود.
• آپنه مرکزی زمانی اتفاق می افتد که تنفس غیر ارادی که باید توسط سیگنال مغز کنترل شود دچار مشکل می شود.
• آپنه مختلط همانطور که از نام این اختلال مشخص است ترکیبی از دو حالت آپنه مرکزی و انسدادی است.

پزشک متخصص با بررسی نتایج تست خواب مانند زمان و تعداد آپنه ها تجویز می کند که بیمار به دستگاه کمک تنفسی نیاز دارد یا خیر و اگر نیاز دارد دستگاه سی پپ و یا بای پپ مورد احتیاج وی است. از آن جایی که استفاده از این دستگاه ها هزینه بر و برای سلامتی مهم است، همواره توصیه می شود که تهیه و استفاده از دستگاه با تجویز پزشک متخصص و زیر نظر کارشناس مهندسی پزشکی انجام شود. با استفاده از سی پپ، علاوه بر این که مشکل بیمار به مرور درمان می شود، بیمار در طول روز احساس بهتری نیز خواهد داشت و از خستگی و خواب آلودگی وی کاسته می شود. لازم به ذکر است که در صورت حاد بودن بیماری، ممکن است پزشک توصیه کند که بیمار در طول روز نیز ساعاتی از دستگاه استفاده نماید.

کدام بیماری ها با دستگاه سی پپ درمان می شوند؟

1. نارسایی هیپوکسمیک تنفسی: در صورتی که این نارسایی در بیمار خیلی حاد نباشد احتمال درمان آن با سی پپ بسیار زیاد است. در صورتی که هیپوکسمی با استفاده از اکسیژن تراپی درمان نشود لازم است از سی پپ استفاده شود.
2. آپنه انسدادی خواب
3. ادم ریوی ناشی از نارسایی قلبی: در این بیماری دستگاه سی پپ با خارج کردن مایعات از داخل آلوئول ها باعث بهبود اکسیژن رسانی شده و تبادل گازها را بهبود می بخشد.
4. خروپف

انواع ماسک سی پپ:

ماسک تنفسی می تواند به صورت نازال بینی(Nasal) و یا تمام صورت(Full Face) باشد و باید به گونه ای روی صورت بیمار ثابت شود که هیچ نشتی هوایی وجود نداشته باشد. ماسک های نازال  به بیمار اجازه می دهند که هنگام خواب تحرک بیشتری داشته باشد اما برای کسانی که عادت دارند در طول خواب از دهان تنفس کنند و یا دچار آلرژی یا سرماخوردگی هستند چندان مناسب نیست. در مقابل ماسک تمام صورت برای بیمارانی که نیاز به فشار بالاتر هوا دارند و یا از دهان تنفس می کنند، راحت تر هستند. اما نشت هوا در این ماسک ها محتمل تر است و بیمارانی را که به پهلو و یا شکم می خوابند و یا از عینک استفاده می کنند، دچار مشکل می کند. ماسک های صورت چه نازال بینی چه تمام صورت، سایزبندی دارند که بر اساس اندازه و فرم صورت بیمار جدا از دستگاه عرضه می شوند.

مزایای استفاده از دستگاه سی پپ:

 مزایای استفاده از این روش مشخص و ثبت شده است. جریان هوای مثبت باعث تسهیل تنفس و تامین اکسیژن مورد نیاز بدن است. خواب راحت و بدون بیدار شدن های مداوم، کاهش احتمال حمله های قلبی، کاهش فشار خون، کاهش خواب آلودگی در طول روز و… از مزایای استفاده از سی پپ هستند. علاوه بر این به افزایش حجم ریوی، کاهش آتلکتازی ریه، افزایش انطباق پذیری ریه و باز ماندن آلوئول های ریوی کمک می کند.

آیا استفاده از سی پپ عوارضی دارد؟

استفاده از این دستگاه سختی هایی نیز دارد و ممکن است باعث بروز مشکلاتی بشود و بیمار را در استفاده از دستگاه مردد سازد. در ابندای استفاده فرد ممکن است به راحتی به خواب نرود و فشار هوای مداوم وی را اذیت کند، احساس اضطراب و کلاستروفوبیا(Claustrophobia)، گرفتگی بینی، خشکی دهان، ناراحتی پوستی در نواحی که ماسک با پوست در تماس است و… از مواردی هستند که هنگام استفاده از دستگاه ممکن است ایجاد شوند. اما بیمار باید طبق نظر پزشک با استفاده تدریجی از دستگاه حتی در زمان بیداری، به تدریج بدن خود را به سی پپ عادت داده و شیوه درمانی خود را ادامه دهد.

تفاوت سی پپ و اتو سی پپ:

سوالی که همواره برای کاربران مطرح است این است که تفاوت سی پپ(CPAP) و اتو سی پپ(APAP) چیست و چه زمانی باید از کدام استفاده کرد؟ تفاوت اصلی بین این دو دستگاه این است که سی پپ روی یک میزان فشار هوای مشخص طبق تست خواب بیمار تنظیم می شود اما اتوسی پپ دارای فشار هوای متغیر است و به صورت اتوماتیک هنگام خواب آپنه را تشخیص داده و در زمان مناسب، فشار مثبت را به سیستم تنفسی بیمار وارد می کند. لازم به ذکر است که اتو سی پپ قیمت بالاتری دارد.  در موارد زیر اتو سی پپ می تواند بیشتر از سی پپ به بیمار کمک کند:

• اگر الگوی تنفس در طول شب تغییر کند.
• بیماری دیگر مانند سرماخوردگی یا آلرژی که ریتم تنفس را تغییر می دهد.
• تغییرات فیزیکی بیمار مانند افزایش یا کاهش وزن باعث تغییرات الگوی تنفس می شود.

پیشنهاد می کنیم برای اطلاع از تفاوت سی پپ و بای پپ مقاله “تفاوت دستگاه سی پپ و بای پپ” را مطالعه بفرمایید. 

 

مشکلات رایج در استفاده از دستگاه سی پپ:

1. نوع و سایز ماسک: ماسک باید متناسب با فرم چهره بیمار انتخاب شود. هم چنین بیمار می تواند به انتخاب خود نوع ماسک را از میان ماسک های فول فیس(Full-face) یا نازال(Nasal) انتخاب کند. بیمارانی که در استفاده از ماسک فول فیس دچار ناراحتی و فشار می شوند می توانند از ماسک نازال استفاده کنند. ماسک نازال بر روی بینی قرار می گیرد و بیمار می تواند حین استفاده از آن آب یا غذا بخورد. ماسک نازال یک مدل دیگر به نام پیلو Pillow نیز دارد که دارای بالشتک های کوچکی است که در داخل بینی قرار می گیرند و کمتر صورت را می پوشانند.
2. مشکل عادت نداشتن به دستگاه: برای عادت کردن به دستگاه لازم است بیمار در ابتدا به مدت کوتاهی از دستگاه استفاده کند یا در طول روز در حین تماشای تلویزیون یا مطالعه نیز مدتی از آن استفاده نماید. این کار باعث عادت بیشتر به دستگاه می شود.
3. عدم تحمل هوای فشرده: دستگاه دارای قابلیت Ramp است که اجازه می دهد استفاده از دستگاه با فشار کم هوا شروع شود. سپس دستگاه به صورت خودکار این فشار را به حالت تنظیم شده تغییر می دهد.
4. نشتی ماسک و زخم شدن پوست: در صورتی که ماسک به صورت مناسب روی صورت قرار نگرفته باشد دچار نشتی می شود و هوا را کاملا به ریه ها نمی رساند. علاوه بر این می تواند باعث ناراحت شدن پوست یا زخم شدن آن شود. نشتی می تواند باعث خشک شدن چشم نیز بشود.

نکات مهم هنگام خرید دستگاه سی پپ:

• کیفیت دستگاه و اعتبار برند و شرکت تولید کننده دستگاه
• داشتن مرطوب کننده
• دقت بالای سنسورهای دستگاه برای تشخیص الگوی تنفس بیمار
• گارانتی و خدمات پس از فروش مناسب و معتبر
• وجود کارت حافظه برای ذخیره کردن اطلاعات بیمار و انتقال داده ها.

هشدارها و احتیاط های دستگاه سی پپ:

• دستگاه باید روی سطح صاف قرار داده شود و مسیر هوای پشت دستگاه بسته نباشد.
• سی پپ باید دور از پرده، رادیاتور و دستگاه تصفیه هوا قرار داده شود زیرا جریان هوای آن ها بر روی عملکرد دستگاه تاثیر می گذارد.
• دستگاه باید فقط با تجویز پزشک متخصص خریداری و تنظیم شود.
• ماسک سی پپ باید دارای نشان CE باشد و از ویژگی های استاندارد برخوردار باشد.
• کج یا وارونه کردن سی پپ باعث ورود آب قسمت مرطوب کننده به موتور می شود و به آن آسیب وارد می کند.
• برای حمل دستگاه باید آب مرطوب کننده آن خالی شود.
• دمای محیطی که سی پپ در آن استفاده می شود نباید بیشتر از ۳۵ درجه باشد زیرا دمای هوای داخل دستگاه به ۴۱ درجه می رسد و باعث سوزش و آسیب مجاری تنفسی بیمار می شود.

نحوه تمیز کردن دستگاه سی پپ:

تمیز کردن قسمت های مختلف سی پپ به شکل زیر است:

• ماسک: ماسک باید هر روز یا حداکثر هفته ای یک بار تمیز شود. برای این کار ماسک باید از لوله خرطومی جدا شده و در محلول آب گرم و مایع تمیز کننده رقیق شسته شده و سپس کاملا خشک شود.
• قاب دستگاه: برای تمیز کردن قاب دستگاه باید از برق جدا شده و با یک دستمال آغشته به کمی مایع شوینده(آب و الکل) تمیز شود. سپس باید کاملا خشک شده و بعد به برق وصل شود.
• فیلترها: فیلتر هوای دستگاه باید هفته ای یک بار یا هر ۱۰ روز تمیز شود. برای این کار باید روی آن آب گرفته شود تا گرد و غبار برطرف شود. سپس کاملا خشک شده و در دستگاه قرار گیرد.
• لوله خرطومی: لوله خرطومی باید هر هفته تمیز شود. لوله باید از دستگاه و ماسک جدا شود و در محلول آب گرم و مایع شوینده رقیق داخل لوله کاملا تمیز شود.

تماس با مشاورین شرکت نیکان

خرید سی پپ در بازار تجهیزات پزشکی ایران

در بازار تجهیزات پزشکی ایران انواع برندهای آمریکایی، استرالیایی، آلمانی، تایوانی، چینی و… وجود دارند. از این برندها می توان به رزمد، فیلیپس، دویل بیس، لوون اشتاین، اپکس(Apex) و … اشاره کرد. همچنین ماسک دستگاه می تواند از برند خود دستگاه باشد و یا از برند متفرقه تهیه شود که هزینه کمتری دارند. دستگاه های آمریکایی مانند فیلیپس و رزمد(ساخت استرالیا) و آلمانی مانند لوون اشتاین در مقایسه با بقیه برندها برای بیمارانی که مشکلات حاد تنفسی دارند مناسب تر هستند. شرکت تجهیز سلامت نیکان با استفاده از تیم کارشناس دستگاه های تنفسی، شما را در تمام مراحل تست خواب و تیتراسیون، خرید و نصب دستگاه ها یاری می دهد.