اطلاع از میزان اکسیژن خون، پارامتر مهمی در تشخیص و درمان بسیاری بیماری ها و آسیب های ریوی است. پالس اکسیمتر وسیله ای است که با روشی ساده و غیر تهاجمی درصد هموگلوبین اشباع شده با اکسیژن(Hb) یا به عبارت ساده تر میزان اکسیژن خون را نشان می دهد.
در بدن انسان برای ادامه حیات به طور مداوم فعالیت متابولیک انجام می گیرد که این فعالیت ها با مصرف اکسیژن و تولید دی اکسید کربن و انرژی همراه هستند. همان طور که می دانید اکسیژن از هوا وارد ریه ها و سپس وارد جریان خون می شود و به بافت ها می رسد. میزان اکسیژن خون با استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر اندازه گیری می شود و به کمک آن می توان از سلامت بدن و امکان وجود بیماری های ریوی آگاه شد. کاهش سطح اکسیژن خون به خصوص به کمتر از ۹۲% باعث هیپوکسمی(Hypoxemia) و علائمی مانند تنگی نفس و درد قفسه سینه می شود. این حالت با استفاده از این دستگاه تشخیص داده شده و اقدام به اکسیژن تراپی بیمار با استفاده از کپسول اکسیژن یا دستگاه اکسیژن ساز انجام می گیرد. پالس اکسیمتر در انواع مختلف ساخته می شود و بسیار سبک است و می تواند اکسیژن خون را به صورت غیر تهاجمی و به سرعت اندازه گیری کند. اکسیژن خون در اثر عوامل مختلفی کاهش می یابد که عبارتند از:
این وسیله در موارد زیر استفاده می شود:
نحوه کار پالس اکسیمتر به این صورت است که یک منبع نور در پروب دستگاه قرار دارد که از دو طول موج قرمز و مادون قرمز تشکیل شده است. نور مادون قرمز و قرمز به تناوب به بافت های شفاف بدن(مانند انگشت دست، انگشت پا، لاله گوش و …) تابیده می شود. این قسمت های بدن دارای شریانچه نبض دار هستند. وقتی که نور از بافت عبور می کند مقداری از آن جذب می شود. با ضربان قلب و عبور پالس های خونی از سنسور، مقدار نور جذب شده در زمان تغییر می کند و شدت نور پس از عبور از انگشت ما توسط یک آشکارساز اندازه گیری می شود. دستگاه میزان اکسیژن خون(SpO2) را بر حسب هموگلوبینی که دارای اکسیژن است محاسبه می کند. هم چنین تعداد ضربان قلب محاسبه و نمایش داده می شود.
اعداد روی صفحه نمایش پالس اکسمیتر معمولا دو عدد اصلی هستند که یکی درصد اکسیژن اشباع در خون را نشان می دهد و دیگری تعداد ضربان قلب را. در حالت تنفس طبیعی و در دمای نرمال اتاق درصد اکسیژن خون باید عددی بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد باشد. هم چنین تعداد ضربان قلب باید عددی بین ۶۰ تا ۱۰۰ باشد. این محدوده به این معنی است که قلب در تعداد تپش مناسب است و اکسیژن کافی را به بدن می رساند. در واقع این دو عدد مهم ترین اطلاعاتی هستند که پالس اکسیمتر در اختیار ما قرار می دهد. پالس اکسیمتر خوب دستگاهی است که با سرعت اندازه گیری بالا، دقت و ثبات اندازه گیری مناسب نیز داشته باشد. دقت اندازه گیری دستکاه باید حدود ۲ درصد باشد.
هنگام استفاده از دستگاه باید دقت داشته باشیم که عامل خارجی مانع رسیدن نور مادون قرمز به بافت ما نشود، به عنوان مثال لاک ناخن به خصوص رنگ هایی مانند مشکی، آبی و سبز اندازه گیری دستگاه را با خطا مواجه می سازد. عامل مهم دیگر هنگام اندازه گیری میزان اکسیژن خون، شدت ضربان قلب است زیرا خون کافی باید به محل اندازه گیری برسد. دمای محیط بر شدت ضربان قلب تاثیر مستقیم دارد. برای اصلاح این امر، در بعضی از دستگاه های پالس اکسیمتر یک ضریب تصحیح PI یا (Perfusion Index) لحاظ می شود که بسته به شدت ضربان قلب عددی بین ۰٫۰۲ تا ۲۰ درصد را دارد. وجود این ضریب، دقت اندازه گیری دستگاه را مخصوصا برای کاربردهای بیمارستانی افزایش می دهد. دستگاه پالس اکسیمتر درصد اشباع اکسیژن ۷۰ تا ۱۰۰ درصدی را نشان می دهد. درصد اکسیژن اشباع(SpO2) در انسان سالم در محدوده ۹۵ درصد به بالا قرار دارد. به طور معمول در مقابل آهستگی و کندی ضربان قلب و یا اشباع اکسیژن کمتر از ۹۰ درصد دستگاه آلارم می دهد. علاوه بر موارد گفته شد، عوامل زیر نیز روی نتیجه حاصل از اندازه گیری دستگاه تاثیر می گذارند:
این دستگاه دارای بخش های زیر می باشد:
علاوه بر این تقسیم بندی، دو گروه پالس اکسیمتر نیز وجود دارد:
در بازار تجهیزات پزشکی ایران انواع دستگاه های پالس اکسیمتر انگشتی، رومیزی، پایه دار و اطفال و نوزاد در برندهای چویس مد(Choicemmed)، بیورر(Beurer) و زنیت مد(Zenithmed) وجود دارد. از کشورهای سازنده این دستگاه و موجود در بازار ایران می توان به آمریکا، چین، تایوان، کره جنوبی، آلمان و … اشاره کرد که این دستگاه ها در قیمت های مختلف عرضه می شوند.
در خرید دستگاه پالس اکسیمتر باید دقت کرد که برای چه نیازی و چه تعداد دفعات استفاده ای دستگاه تهیه می شود. به عنوان مثال پالس اکسیمترهای چینی برای بیمار بستری در منزل که ممکن است در روز ۵ الی ۶ دفعه از دستگاه استفاده کند مناسب هستند اما برای پزشک که نیاز به تشخیص بالینی دارد پالس های حرفه ای تر رومیزی و یا پایه دار یا پالس اکسیمتر انگشتی برند معتبر مانند ریشتر توصیه می شود.
کشورهای مختلفی در زمینه تولید این دستگاه فعالیت می کنند که از میان آن ها می توان به چین، سوییس و آلمان اشاره کرد که دستگاه هایی با کیفیت بالا و با دقت اندازه گیری مناسب تولید می کنند. مراکز درمانی و بیماران می توانند از میان این برندها و مدل ها، دستگاه مناسب نیاز خود را انتخاب نمایند. بیورر(Beurer) برند آلمانی است که دستگاه های تولید شده توسط آن کوچک و سبک هستند و دقت اندازه گیری مناسبی دارند. دو برند میکرولایف(Microlife) و زنیت مد(Zenithmed) تحت لیسانس سوییس ساخته می شوند. چویس مد(Choicemmed) برندی چینی است که تحت لیسانس آلمان ساخته شده و در نهایت برند کریتیو(Creative) در بازار تجهیزات پزشکی موجود است که ساخت می باشد.
با توجه به تنوعی که در برندهای دستگاه پالس اکسیمتر وجود دارد، طیف گسترده ای از قیمت ها در اختیار خریداران قرار می گیرد. بنابراین این امکان وجود دارد که بیمار بسته به توان مالی خود و نوع دستگاهی که مدنظر دارد، مناسب ترین دستگاه را تهیه نماید. در ادامه محدوده قیمت دستگاه ها بسته به کشور تولید کننده آن ها ارائه شده است. لازم به ذکر است که این قیمت ها تحت تاثیر نوسانات ارز و تغییرات روزانه بازار تجهیزات پزشکی ممکن است هفتگی یا روزانه تغییر داده شوند.
شرکت تجهیز سلامت نیکان شما را در خرید مناسب دستگاه پالس اکسیمتری یاری می دهد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.