تجهیزات پزشکی قلب و عروق
تجهیزات پزشکی قلب و عروق در تمامی مراکز درمانی اعم از بخش های مختلف بیمارستان، درمانگاه، کلینیک و مطب پزشک متخصص قلب و عروق مورد استفاده قرار می گیرند. این تجهیزات در مواردی که بیمار دچار درد یا مشکلات قلبی دیگر شده و یا به منظور انجام چکاپ های دوره ای در سنین بالا به کار می روند. داشتن اطلاعات کافی درباره ی هر کدام از این دستگاه ها و هم چنین توجه به دقت و حساسیت بالای دستگاه از مواردی است که کادر درمان بیمارستان و سایر مراکز درمانی باید همواره آن را رعایت کنند. در ادامه، مهم ترین تجهیزات پزشکی قلب و عروق معرفی شده و درباره ی هر کدام توضیح داده شده است:
دراین مقاله می خوانید
دستگاه الکتروشوک:
الکتروشوک یا دفیبریلاتور یکی از تجهیزات پزشکی قلب و عروق است که در اتاق عمل استفاده می شود. کاربرد این دستگاه در مواردی است که قلب بیمار به دلایلی از کار افتاده باشد و نیاز به اعمال شوک الکتریکی برای بازگشت ریتم عادی قلب باشد. در صورتی که الگوی ایجاد ضربان قلب در اثر حمله ی قلبی یا نرسیدن اکسیژن کافی به قلب به هم بخورد، یک ضربان مصنوعی توسط دستگاه الکتروشوک به قلب وارد می شود که در بیشتر موارد باعث می شود قلب عملکرد نرمال خود را بازیابد. این عمل دفیبریلاسیون نیز نامیده می شود.
در دستگاه الکتروشوک، یک خازن درونی وجود دارد که به کمک یک منبع تغذیه شارژ می شود. میزان شارژ بسته به تشخیص پزشک بین ۵ تا ۴۰۰ ژول می باشد. سپس دو قطعه ی فلزی که الکترود نام دارند به دستگاه وصل شده و بر روی قفسه سینه ی بیمار قرار داده می شوند. از طریق این دو الکترود یک تخلیه ی انرژی به عضلات قلب انجام می شود که می تواند ضربان طبیعی قلب را به آن بازگرداند. دستگاه الکتروشوک به یک مانیتور علائم حیاتی نیز متصل است که شکل موج را به صورت مداوم نمایش می دهد. این وسیله دارای قسمت های زیر می باشد:
- کابل برق برای تامین انرژی دستگاه
- پروب ثبت الکتروکاردیوگراف برای ثبت سیگنال های قلب
- باتری که از دو نوع نیکل– کادمیم یا سرب اسید SLA است
- الکترودهایی که بر روی قفسه سینه قرار می گیرند و پدال دستی نیز نامیده می شوند (این الکترودها می توانند چسبی هم باشند که در الکتروشوک های اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک استفاده می شوند)
- الکترودهایی که در عمل قلب باز برای اعمال شوک الکتریکی مستقیم به قلب مورد استفاده قرار می گیرند و الکترود قاشقی نامیده می شوند
- یک مانیتور که علاوه بر علائم حیاتی، انرژی الکتریکی دستگاه و میزان شارژ الکترودها را نیز نشان می دهد
دستگاه نوار قلب:
یکی از نشانه های سلامت قلب داشتن سیستم الکتریکی است که انقباض و انبساط عضلات قلب را به درستی ایجاده کرده و خون را در تمام بدن به حرکت در می آورد. برای بررسی این سیستم الکتریکی و تشخیص مشکلات احتمالی آن از دستگاه نوار قلب یا الکتروکاردیوگراف استفاده می شود که سیگنال های الکتریکی قلب را نشان داده و نحوه ی انتشار آن ها را در نواحی مختلف بدن اندازه گیری می کند. دستگاه نوار قلب از قسمت های زیر تشکیل شده است:
- باتری برای تامین انرژی در مواردی که دسترسی به برق شهری وجود ندارد
- اتصالاتی شامل کابل برق و کابل اتصال لیدها: لازم به ذکر است که کابل اتصال لیدها بسته به نوع دستگاه می تواند دارای ۳، ۶ یا ۱۲ لید باشد که اکثر دستگاه های موجود در بازار ۱۲ لیدی هستند. دستگاه نوار قلب دارای ۱۰ الکترود است که ۶ عدد آن به نواحی خاصی در قفسه سینه و ۴ عدد آن به دست ها و پاها وصل می شود.
- پرینتر جهت ثبت اطلاعات بیمار بر روی یک کاغذ که در واقع نتیجه ی نوار قلب را نشان می دهد
- صفحه ی نمایش LCD
دستگاه نوار قلب دارای مدل های مختلف تک کانال، دو کانال، شش کانال و دوازده کانال است. دستگاه تک کانال برای آشکارسازی تغییرات عملکرد قلب، بررسی پاسخ بدن بیمار به دارو و تشخیص ناهنجاری های قلب مورد استفاده قرار می گیرد. دستگاه چند کانال، علاوه بر قابلیت های دستگاه تک کانال، هم زمان فعالیت دو یا چند لید را نمایش می دهد که این عملکرد باعث تفسیر بهتر شکل موج ها و بهبود تشخیص می شود. در مدل های جدیدتر آن، دستگاه به کامپیوتر وصل می شود و نتایج را نشان می دهد و درواقع صفحه ی نمایش و پرینتر ندارد.
دستگاه کاپنوگراف:
کاپنوگراف یا کاپنومتر یکی از تجهیزات پزشکی قلب و عروق است که برای تشخیص میزان دی اکسید کربن موجود در هوای اشباع شده ی ریه ی بیمار به کار می رود. سنجش میزان دی اکسید کربن در بیمارانی که مشکلات حاد تنفسی دارند و یا سطح هوشیاری آن ها پایین است یا تحت بیهوشی در اتاق عمل قرار گرفته اند از اهمیت بالایی برخوردار است. دستگاه کاپنوگراف یکی از پرکاربردترین دستگاه ها در اتاق عمل، بخش مراقبت های ویژه، اورژانس، بخش قلب و ریه و CCU است. این وسیله به صورت تکی و یا همراه با دستگاه مانیتور علائم حیاتی استفاده می شود. نتایجی که دستگاه نمایش می دهد می تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پزشک قرار دهد مانند:
- میزان دی اکسید کربن در بازدم بیمار
- نحوه ی صحیح لوله گذاری و محل قرار گرفتن آن (عدم وجود دی اکسید کربن در بازدم بیمار نشان می دهد که تیوب در نای قرار داده شده است)
- در حین احیای قلبی ریوی، میزان دی اکسید کربن در بازدم می تواند نشان دهنده ی صحت ماساژ قلبی و روند احیای بیمار باشد
- اطلاعات لازم از وضعیت تنفسی بیمارانی که آسم یا برونشیت دارند
- جزئیات اطلاعات تنفسی در اتاق عمل مانند قطع شدن مسیر تهویه یا نشت هوای دمی بیمار
عملکرد دستگاه کاپنوگراف بر اساس پرتوهای مادون قرمز است. این پرتوها از طریق مولکول های دی اکسید کربن جذب می شوند و غلظت دی اکسید کربن را در بازدم بیمار نشان می دهند. اطلاعات به دست آمده از این دستگاه به صورت یک نمودار ( میلی متر جیوه بر حسب زمان) نمایش داده می شود. در مواردی که بیمار دارای مشکلاتی از قبیل آسم یا برونشیت باشد شکل نمودار دچار تغییر می شود. هم چنین در حالتی که بیمار دچار تب و لرز باشد افزایش دی اکسید کربن رخ داده و در بیهوشی یا هیپوترمی کاهش دی اکسید کربن ایجاد می شود. دستگاه کاپنوگراف دارای مزایای زیر می باشد:
- کوچک بودن
- عملکرد غیر تهاجمی
- سرعت بالای اندازه گیری
- اندازه گیری مداوم دی اکسید کربن
مانیتور علائم حیاتی بیمار:
مانیتور علائم حیاتی سیگنال های حیاتی بیمار را نشان می دهد. این دستگاه از تجهیزات پزشکی ضروری در CCU، ICU، NICU، اتاق عمل و اورژانس می باشد که ماژول ها یا پارامترهایی مانند سیگنال قلب، ضربان قلب، آریتمی، فشار خون تهاجمی و غیر تهاجمی، سرعت تنفس، درصد اشباع اکسیژن خون، دما و میزان دی اکسید کربن را اندازه گیری می کند و بر روی یک صفحه نمایش نشان می دهد. به علاوه دستگاه دارای آلارم های مختلف می باشد که شرایط نامطلوب را اعلام می کند. مانیتور علائم حیاتی می تواند به سیستم سانترال اتصال داده شود. هر کدام از مانیتورهای کنار تخت بیماران در بخش مراقبت های ویژه به یک سیستم سانترال وصل هستند که از طریق کادر درمان مشاهده و کنترل می شود.
عملکرد این دستگاه به این صورت است که ورودی های اندازه گیری شده تقویت و پردازش می شوند و سپس به صورت یک عدد یا شکل موج نمایش داده می شوند. برای هر کدام از پارامترها یا ماژول ها یک محدوده ی استاندارد تعریف شده است که در صورت خروج مقادیر اندازه گیری شده از این بازه، آلارم دستگاه به صدا در می آید. علاوه بر این در مواردی که لیدهای دستگاه برای اندازه گیری ECG به درستی وصل نشده باشند نیز سیستم هشدار دستگاه فعال می شود. مانیتور علائم حیاتی از بخش های زیر تشکیل شده است:
- صفحه ی نمایش که می تواند به صورت لمسی نیز باشد
- صفحه کلید جهت تنظیمات دستگاه
- ماژول ها یا پارامترهایی که به آن ها اشاره شد
- حسگر دما، کاف فشارسنج اتوماتیک، پروب الکتروکاردیوگراف و پروب پالس اکسی متر
- برد تغذیه برای تبدیل ولتاژ ورودی به ولتاژ مورد نیاز دستگاه
- باتری از نوع نیکل- کادمیم یا سرب و اسیدی
دستگاه مانیتور علائم حیاتی از لحاظ میزان حساسیت به سه مدل با حساسیت پایین، متوسط و بالا تقسیم می شود. در مدل دارای حساسیت پایین، علائم حیاتی اولیه اندازه گیری می شوند. دستگاه دارای حساسیت متوسط در جراحی های عمومی و بخش اورژانس مورد استفاده قرار می گیرد. مانیتور علائم حیاتی با حساسیت بالا در بخش مراقبت های ویژه و یا پس از عمل جراحی استفاده می شود و علاوه بر پارامترهای معمول، آریتمی و میزان دی اکسید کربن را نیز اندازه گیری می کند. مانیتور علائم حیاتی یکی از مهم ترین تجهیزات پزشکی قلب و عروق است.
گوشی کاردیولوژی:
گوشی کاردیولوژی وسیله ای است که پزشک یا پرستار یه کمک آن صداهای مختلف قلب را می شنوند و قلب را معاینه می کنند. این دستگاه دارای قسمتی است که بر روی بدن قرار می گیرد که خود شامل دو قسمت بل و دیافراگم می باشد. بل کوچک تر بوده و برای شنیدن صداهایی با فرکانس پایین استفاده می شود. در حالی که دیافراگم بزرگ تر است برای شنیدن صداهایی با فرکانس بالا استفاده می شود. علاوه بر بل و دیافراگم، لوله ای وجود دارد که بخشی که روی بدن قرار می گیرد را به گوش پزشک متصل می کند و صداها را انتقال می دهد. ارتعاشات دریافت شده در بل و دیافراگم (که از طریق ۴ نقطه در قلب که دریچه های قلب هستند شنیده می شوند) به ارتعاشات صوتی تبدیل شده و پس از تشدید، از طریق این لوله به گوش پزشک می رسند. صداهای قلب به دو دسته ی طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می شوند:
- صداهای طبیعی شامل صدای اول S1 و صدای دوم S2 هستند. این صداها ناشی از بسته شدن دریچه های قلب هستند. در حالت طبیعی هیچ صدایی نباید بین این دو وجود داشته باشد.
- صداهای غیر طبیعی شامل سوفل ها و S3 و S4 که سوفل ها ارتعاش ناشی از عبور جریان غیر طبیعی خون از دریچه ها یا عبور جریان خون طبیعی از یک دریچه ی غیر طبیعی هستند. این صداها که با توجه به فرکانس، کیفیت، موقعیت و زمان نسبت به انبساط و انقباض قلب تعریف می شوند نشان دهنده ی بیماری می باشند.
در خرید گوشی کاردیولوژی باید توجه داشت که گوشی قدرت سمع بالا داشته باشد و بتواند ضعیف ترین صداها را نیز شناسایی کند. هم چنین بتواند نویز را کاهش دهد و با داشتن انعطاف پذیری، برای شنیدن صدای قسمت های دیگر بدن مانند عروق و ریه ها نیز استفاده شود.
بازار تجهیزات پزشکی قلب و عروق در ایران:
انواع مختلف تجهیزات قلب و عروق در بازار تجهیزات پزشکی ایران وجود دارند. هنگام خرید این تجهیزات باید دقت شود که این دستگاه ها از ایمنی بالا برخوردار بوده و دقت بالا در عملکرد داشته باشند. شرکت تجهیز سلامت نیکان شما را در خرید انواع تجهیزات پزشکی قلب و عروق یاری می دهد.
