رایج ترین بیماری های کودکان

دراین مقاله می خوانید
بیماری های کودکان:
بیماری های خاصی در سنین مختلف اطفال شایع هستند و این که والدین به این بیماری ها و علائم آن ها آگاه باشند اهمیت زیادی دارد، زیرا باعث می شود با مشاهده اولین علائم، وضعیت کودک خود را تحت نظر داشته باشند و در صورت لزوم با پزشک مشورت نمایند. امروزه برای انواع بیماری های رایج کودکان، دستورالعمل های درمانی و پزشکی جدیدی عنوان می شود که لازم است سرپرست کودک به منظور مراقبت صحیح کودک از آن ها مطلع باشد. در این مقاله، این بیماری ها و روش های درمانی آن ها برگرفته از آکادمی پزشکی اطفال در آمریکا است و در صورت لزوم ممکن است پزشک متخصص اطفال، تغییراتی در این روند درمانی اعمال نماید.
بیماری های شایع در میان کودکان:
سرماخوردگی:
سرما خوردگی بیماری شایع میان تمامی افراد جامعه است اما به دلیل حساس بودن بدن کودکان، احتمال ابتلا در آن ها بیشتر است. این بیماری توسط ویروس ها در بخش فوقانی سیستم تنفسی ایجاد می شود و شیوع آن به گونه ای است که ممکن است کودک، به خصوص اگر به مهد کودک یا مدرسه می رود، ۶ تا ۸ بار در سال به آن مبتلا شود. همان طور که می دانیم این بیماری علائمی مانند آبریزش بینی، سرفه و گرفتگی بینی دارد که در صورت شدید بودن ممکن است حتی تا ۱۰ روز کودک را درگیر کند.
برای درمان این بیماری در کودکان، معمولا توصیه می شود از درمان های خانگی و مواد غذایی مناسب و مایعات استفاده شود و تنها در شرایطی باید از آنتی بیوتیک استفاده شود که کودک دچار تب شدید و ترشحات عفونی از گلو، سینوس ها یا بینی باشد. بنابراین بهتر است دستگاه تب سنج در منزل وجود داشته باشد تا دمای بدن کودک توسط والدین اندازه گیری و بررسی شود. در صورتی که مخاط سبز رنگ در بینی کودک دیده شود الزاما نیاز به مصرف آنتی بیوتیک وجود ندارد. زیرا آنتی بیوتیک ها در صورت مصرف نادرست و بی رویه، می توانند آسیب های جدی به سیستم ایمنی اطفال وارد کنند. بنابراین در صورت طولانی شدن بیماری و مشاهده علائم شدیدتر مانند تب و بدن درد، نیاز به معاینه پزشک وجود داشته و پزشک متخصص در صورت لزوم آنتی بیوتیک مناسب را تجویز می کند.
گلو درد:
کودکان به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی، بیشتر از بزرگسالان به گلو درد مبتلا می شوند. در بسیاری از موارد اگر گلو درد ویروسی باشد نیاز به آنتی بیوتیک نداشته و با مراقبت های خانگی برطرف می شود. اما در صورتی که دچار عفونت گلو در اثر یک باکتری شایع به نام استرپتوکوک Streptococcus شده باشد نیاز به مصرف آنتی بیوتیک طبق تجویز پزشک وجود دارد. برای تشخیص این نوع عفونت لازم است با استفاده از سواپ، از گلوی بیمار نمونه برداشته شده و آزمایش شده و در صورت مثبت بودن آزمایش، آنتی بیوتیک تجویز گردد. در واقع این نوع باکتری با معاینه گلو به سادگی تشخیص داده نمی شود. در صورتی که برای اطفال آنتی بیوتیک تجویز شود لازم است دوره مصرف آن به طور کامل طی شود در غیر این صورت عفونت برطرف نشده و مجددا باز می گردد.
عفونت استرپتوکوکی معمولا در نوزادان و اطفال نوپا رخ نمی دهد و کودکانی که به محیط های عمومی مانند مهد و مدرسه می روند بیشتر در معرض ابتلا به این باکتری هستند. این باکتری از طریق لمس لوازم و اسباب بازی های آلوده و هم چنین از طریق سرفه و عطسه بین کودکان انتقال می یابد.
گوش درد:
گوش درد یکی از بیماری های رایج کودکان است که به دلایل مختلفی رخ می دهد که عبارتند از:
- گوش درد ناشی از سرما خوردگی یا عفونت سینوسی
- دندان دردی که به گوش نیز منتقل شود
- عفونت پوست در مجرای گوش که ممکن است در اثر خیس شدن گوش در استخر یا حمام رخ دهد
- عفونت گوش میانی که اوتیت مدیا نام دارد و عدم درمان آن می تواند به پرده گوش آسیب بزند.
در صورتی که کودک به گوش درد مبتلا شده باشد بهتر است حتما توسط پزشک معاینه شود زیرا برخی گوش دردها در اثر عفونت هایی هستند که در صورت معالجه نشدن به شنوایی کودک آسیب وارد می کنند. پزشک برای معاینه گوش کودک از دستگاه اتوسکوپ استفاده می کند که به خوبی علائم عفونت را نشان می دهد. در مواردی که گوش درد در هر دو گوش و همراه با علائمی مانند تب شدید باشد نشان دهنده عفونت جدی بوده و نیاز به مصرف آنتی بیوتیک هایی مانند آموکسی سیلین وجود خواهد داشت. البته در صورتی که کودک به پنی سیلین حساسیت داشته باشد این آنتی بیوتیک نباید مصرف شود. در صورتی که عفونت گوش ویروسی باشد نیاز به مصرف آنتی بیوتیک وجود ندارد. اگر گوش درد برای کودک بسیار آزار دهنده باشد می توان با مشورت پزشک، از انواع مسکن مناسب مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کرد. لازم به ذکر است که مسکن های مخدر مانند کدئین به هیچ عنوان برای کودکان مناسب نیستند زیرا می توانند منجر به مشکلات تنفسی و حتی مرگ کودک شوند.
عفونت پوستی:
عفونت پوست در اثر عوامل مختلف مانند باکتری استافیلوکوک Staphylococcus رخ می دهد به خصوص در صورتی که خراش یا زخم بر روی پوست باشد احتمال ابتلا به این باکتری در اثر تماس با سطوح مختلف وجود دارد. در مواردی ممکن است نیاز به نمونه برداری از پوست با استفاده از سواپ و سپس کشت آن در آزمایشگاه وجود داشته باشد.
عفونت مجاری ادراری:
عفونت مثانه و مجاری ادراری در نوزادان و کودکان نوپا شایع تر است و علائمی مانند ادرار کردن مکرر، درد و سوزش هنگام دفع ادرار، درد شکم و پهلو و هم چنین ادرار کردن کودک در رختخواب دارد. برای تشخیص و درمان نوع عفونت نیاز به آزمایش ادرار وجود داشته و در صورت لزوم آنتی بیوتیک مخصوص بیماری تجویز می شود.
عفونت های تنفسی:
برونشیت و برونشیولیت دو بیماری ریوی شایع هستند که برونشیت عفونت راه های هوایی بزرگ و مرکزی ریه است و بیشتر در بزرگسالان شایع است. اما برونشیولیت در نوزادان و کودکان خردسال به خصوص در فصل سرما و در اثر سیوع آنفولانزا رخ می دهد و بسیار خطرناک است. از علائم واضح آن خس خس ریه هنگام تنفس کودک است. این بیماری نیاز به مصرف آنتی بیوتیک ندارد زیرا در اثر ویروس ها رخ می دهد. لازم به ذکر است که برای درمان آن نباید از داروهای بیماری آسم مانند استروئیدها و آلبوترول استفاده شود. برای درمان نوزادان به خصوص در صورتی که زودرس به دنیا آمده اند یا نوزادانی که بیماری های زمینه ای تنفسی دارد لازم است از برنامه درمانی مخصوص کمک گرفته شود. به طور مثال از برخی داروهای ریوی استنشاقی کمک گرفته می شود که با استفاده از دستگاه نبولایزر به ریه بیمار می رسند.
سینوزیت باکتریایی:
این بیماری بر خلاف سرما خوردگی، در اثر ورود باکتری به سینوس ها رخ می دهد اما می تواند علائمی مانند سرماخوردگی داشته باشد که شامل آبریزش بینی غلیظ و زرد رنگ و هم چنین تب می باشد. به همین دلیل نیاز به مصرف آنتی بیوتیک برای این نوع بیماری وجود دارد. در واقع وجود این علائم به مدت ۳ تا ۴ روز نشان دهنده شرایط حاد کودک و نیاز به درمان جدی است.
آسم و حساسیت:
کودکانی که در خانواده ای با سابقه ژنتیکی آسم و حساسیت متولد می شوند، بیشتر دچار این بیماری ها می شوند. انواع آلرژی می تواند به شکل زیر دیده شود:
- حساسیت غذایی
- حساسیت پوستی: بثورات پوستی مانند اگزما یا درماتیت آتوپیک Atopic eczema
- آسم یا رینیت آلرژیک Allergic rhinitis که تب یونجه نیز نامیده می شود.
آسم اگر در دوران کودکی رخ دهد درمان قطعی ندارد و ممکن است بیمار تا دوران بزرگسالی، علائم بیماری را با خود داشته باشد. اما امکان کنترل علائم آن و جلوگیری از وارد شدن آسیب به ریه ها وجود دارد.
دیابت کودکان:
دیابت شایع در کودکان بیشتر از نوع ۱ است و در آن، سلول های تولید کننده انسولین توسط سیستم ایمنی بدن تخریب می شوند و بدن قادر به تولید انسولین نخواهد بود و لازم است تزریق انسولین دائمی انجام شود. البته ممکن است کودکان به دیابت نوع ۲ نیز مبتلا شوند که بیشتر در اثر فعالیت کم کودک و اضافه وزن رخ می دهد. این نوع دیابت را می توان با استفاده از قرص انسولین و تغییر در سبک زندگی کودک و تغذیه وی درمان کرد. لازم به ذکر است که سابقه خانوادگی به شدت در ابتلا به دیابت نوع ۲ تاثیر می گذارد و کودکان بالای ۱۰ سال را در معرض ابتلا قرار می دهد.
علائمی مانند تشنگی بیش از اندازه، تکرر ادرار، کاهش وزن، کم آبی بدن و خستگی در کودک می تواند نشان دهنده دیابت باشد. البته درد شکم و استفراغ در دیابت نوع ۲ نیز دیده می شود که بسیار خطرناک است. به منظور کنترل قند خون کودکانی که به دیابت مبتلا هستند از دستگاه تست قند خون استفاده می شود.
برای اطلاعات بیشتر، مقاله ” از بیماری دیابت چه می دانیم؟ “ را مطالعه بفرمایید.
فلج مغزی:
در اثر فلج مغزی، اختلالات مزمنی در کودک ایجاد می شود که باعث می شود کودک نتواند حرکات و وضعیت بدن خود را کنترل کند. ممکن است این اختلالات در دوران بارداری ایجاد شده باشند یا پس از تولد در اثر آسیب نواحی حرکتی مغز رخ دهند. در بسیاری از موارد ممکن است امکان تشخیص علائم این بیماری تا یک سالگی کودک وجود نداشته باشد. تحقیقات نشان می دهند که ۲ تا ۶ کودک از هر ۱۰۰۰ کودک در معرض ابتلا به این بیماری هستند. در صورتی که فلج مغزی خفیف باشد، کودک ناهماهنگی در راه رفتن خواهد داست اما در صورت شدید بودن بیماری، نیاز به مراقبت های مادام العمر برای کودک وجود خواهد داشت. فلج مغزی ممکن است موجب عقب ماندگی ذهنی یا تشنج در نوزادان نیز بشود.
سندرم داون و اختلالات ژنتیکی:
یکی از اختلالات ژنتیکی رایج میان کودکان، سندرم داون است که البته از لحاظ شدت بین بیماران مختلف متفاوت است. این بیماری موجب ناتوانی کودک در یادگیری شده و تمام عمر با بیمار می ماند. زیرا در اثر یک کروموزوم اضافی ایجاد می شود و البته فاکتورهای مختلفی نیز می توانند در رخ دادن آن موثر باشند. اقدامات اولیه در دوران نوزادی و کودکی موجب می شود که توانایی های فیزیکی و ذهنی بیمار تا حدی ارتقاء داده شوند.
کم خونی داسی شکل:
این بیماری با نام های سلول داسی یا آنمی سلولی داسی نیز شناخته می شود و در کودکانی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند رخ می دهد. در این بیماری، هموگلوبین داسی شکل موجب ایجاد گلبول قرمز داسی شکل می شود که سفت و چسبنده شده و موجب گرفتگی عروق و بسته شدن عروق خونی کوچک می شود. این گرفتگی ممکن است در بافت های مختلف بدن ایجاد شود که منجر به درد بسیار زیاد در بافت یا از بین رفتن بافت می شود. درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و تنها می توان علائم آن را تا حدی تسکین داد. بنابراین لازم است کودک به صورت منظم تحت نظر پزشک قرار گیرد. در مواردی ممکن است این بیماری تحت تاثیر قرار بگیرد و شدید شود. به طوری که یک عفونت ویروسی یا باکتریایی خفیف در بدن کودک تبدیل به عفونت شدید شود.
جمع بندی:
با توجه به این که سیستم ایمنی کودکان کاملا شکل نگرفته و تا حدی ضعیف تر است، آسیب پذیرتر از بزرگسالان هستند و ممکن است راحت تر به بیماری های مختلف مبتلا شوند. بنابراین مراقبت های جدی والدین بسیار مهم بوده و از آسیب های جدی به بدن کودک جلوگیری می کند. علاوه بر این، والدین باید با بیماری های رایج کودکان و علاوم آن ها آشنا بوده و در صورت مشاهده علائم، برای درمان کودک اقدام نمایند. در روند تشخیص و درمان این بیماری ها از تجهیزات پزشکی مختلفی استفاده می شود که در متن مقاله به برخی از آن ها مانند اتوسکوپ و تب سنج اشاره شد. این تجهیزات در وبسایت تجهیزات سلامت نیکان ارائه شده اند.