از بیماری دیابت چه می دانیم؟

دیابت چیست؟

دیابت یکی از بیماری های رایج و پرخطر است که موجب می شود بدن از گلوکز استفاده نکند یا آن را ذخیره نماید. به همین دلیل قند خون بالا می رود. این مشکل در شرایطی ایجاد می شود که بدن انسولین تولید نکند یا نتواند انسولین تولید شده را استفاده کند. انسولین توسط لوزالمعده تولید می شود و گلوکز را برای تامین انرژی وارد سلول ها می کند. مواد غذایی که دارای کربوهیدرات هستند در بدن تبدیل به گلوکز می شوند. بالا بودن قند خون آسیب های زیادی به بدن وارد می کند و لازم است از این اتفاق جلوگیری شده و بیماری دیابت جدی گرفته شود. در این مقاله به بررسی کامل بیماری دیابت و راه های کنترل آن پرداخته شده است.

 

 

علائم دیابت:

دیابت کنترل نشده می تواند به اندام های مختلف بدن مانند قلب، چشم، کلیه و اعصاب آسیب جدی و جبران ناپذیر وارد کند. این بیماری دارای علائم زیر است:

• خستگی و ضعف زیاد
• تاری دید
• بی حسی یا گزگز شدن دست یا پا
• تاخیر در بهبود انواع زخم یا بریدگی
• کاهش وزن شدید
• تکرر ادرار
• خشکی دهان.

 

انواع بیماری دیابت:

انواع دیابت به صورت زیر دسته بندی می شوند:

• دیابت نوع ۱: در این بیماری که نوعی خود ایمنی به حساب می آید، بدن سلول های تولید کننده انسولین در لوزالمعده را به عنوان عامل خارجی تشخیص داده و آن ها را از بین می برد. بنابراین انسولین در بدن تولید نمی شود. ۱۰ درصد افراد دیابتی به این نوع مبتلا می شوند و لازم است هر روز تزریق انسولین انجام دهند. دیابت نوع ۱ در تمام سنین رخ می دهد.
• دیابت نوع ۲: در این نوع، بدن نمی تواند از انسولین تولید شده استفاده کند. این بیماری از نوع ۱ شایع تر است و ۹۰ درصد افراد دیابتی به این نوع مبتلا هستند و بیشتر در افراد مسن یا میانسال رخ می دهد.
• دیابت بارداری: در برخی خانم های باردار این بیماری رخ می دهد و معمولا پس از بارداری از بین می رود. لازم به ذکر است که افراد مبتلا به دیابت بارداری بیشتر در خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند.
• پیش دیابت: در این بیماری که مرحله قبل از دیابت نوع ۲ است گلوکز خون از مقدار طبیعی بالاتر است اما در حدی نیست که رسما دیابت نوع ۲ نامیده شود. این بیماران در شرایط بهتری قرار دارند و می توانند با تغییر سبک زندگی و کنترل تغذیه خود از ابتلا به دیابت نوع ۲ جلوگیری کنند یا آن را به تاخیر بیاندازند.

 

 

 

چگونه می توان از ابتلا به بیماری جلوگیری کرد؟

دیابت نوع ۱ قابل پیشگیری نیست زیرا نوعی بیماری خود ایمنی است و بیشتر در اثر عوامل ژنتیکی رخ می دهد. اما برای کمک به جلوگیری از دیابت نوع ۲ راهکارهای زیر تا حد زیادی موثر هستند:

• کنترل وزن و نگه داشتن آن در بازه سلامت: در بسیاری از موارد بیماران می توانند با کاهش ۵ تا ۱۰ درصد وزن خود، ابتلا به دیابت را به تعویق بیاندازند.
• داشتن رژیم غذایی سالم: وعده های غذایی باید حجم کمتر و تعداد بیشتری داشته باشند و میزان چربی و قند آن ها بسیار کم باشد. علاوه بر این باید تنوع در گروه های غذایی رعایت شود و از میوه و سبزیجات، غلات کامل و چربی های سالم استفاده شود. بهتر است مصرف گوشت قرمز محدود شود.
• داشتن تحرک و برنامه ورزشی منظم: بهتر است ۵ روز در هفته هر بار حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی انجام شود.
• ترک سیگار: سیگار کشیدن باعث می شود بدن بیشتر در برابر انسولین مقاومت کند.
• خواب کافی: نداشتن خواب منظم و به میزان کافی باعث می شود بدن در برابر انسولین از خود مقاومت بیشتری نشان دهد. علاوه بر این، کاهش وزن سخت تر می شود.

 

 

 

آیا دیابت قابل درمان است؟

با علم امروز درمانی برای دیابت پیدا نشده است اما می توان آن را کنترل کرد و در بعضی موارد علائم بیمار تا حدی از بین می رود و بهبود حاصل می شود اما بیماری در بدن فرد وجود دارد و در صورت عدم رعایت تغذیه و سبک زندگی امکان تشدید آن وجود دارد. در مواردی بهبودی نسبی رخ می دهد که در آن سطح قند خون بیمار در مدت یک سال کمتر از قند خون در یک فرد دیابتی است و بیمار نیاز به مصرف دارو ندارد. در مواردی هم بهبودی کامل رخ می دهد و قند خون بیمار حداقل به مدت یک سال بدون مصرف دارو در حد نرمال باقی می ماند. حالت دیگر بهبودی طولانی مدت است که در صورتی رخ می دهد که بیمار حداقل ۵ سال در بهبودی کامل باشد. لازم به ذکر است که اگر فرد دارای دیابت ۲۰ سال نیز قند خون خود را در سطح نرمال نگه دارد، دارای بهبودی هست اما بیماری دیابت وی از بین نرفته است.

 

 

عوارض دیابت:

هنگامی که قند خون به مدت طولانی بالا باشد تاثیرات و عوارض مختلفی برای بدن ایجاد می کند که عبارتند از:

• بیماری چشم: به دلیل تغییر در سطح مایعات بدن، تورم در بافت ها رخ داده و به عروق چشم آسیب وارد می شود.
• مشکلات پا: در اثر آسیب اعصاب و کاهش جریان خون در پاها انواع مشکلات برای پا رخ می دهد.
• بیماری لثه و دندان ها: قند خون بالا باعث رشد باکتری های مضر در دهان می شود که با غذا ترکیب شده و پلاک هایی روی دندان ها ایجاد می کنند که موجب بیماری لثه یا بوی بد دهان می شود. هم چنین پوسیدگی دندان را سرعت می بخشد.
• بیماری های قلبی و مغزی: با آسیب عروق خونی و اعصاب در بدن، بیماری های قلب و عروق و احتمال سکته مغزی شدت پیدا می کند.
• مشکلات کلیه: عروق خونی کلیه آسیب می بینند و موجب انواع بیماری های کلیوی می شوند. علاوه بر این اگر دیابت باعث فشار خون بالا شود امکان آسیب کلیه بیشتر می شود.
• بیماری های عصبی: در صورتی که اعصاب و عروق خونی مشکل پیدا کنند اکسیژن رسانی و تهیه مواد مغذی برای اعصاب با مشکل روبرو می شود.
• بیماری پوستی: با کاهش گردش خون در برخی نقاط از بدن، انواع عفونت ها و قارچ های پوستی برای بیمار ایجاد می شود.

 

آیا دیابت می تواند موجب مرگ بیمار شود؟

بیماری دیابت به خوبی با استفاده از دارو، تغییر سبک زندگی و رعایت تغذیه سالم کنترل می شود و بیمار می تواند سال های طولانی با این بیماری زندگی کند. اما در صورت عدم مراجعه به پزشک و عدم کنترل بیماری، بالا ماندن سطح قند خون یا بالا رفتن ناگهانی آن می تواند منجر به مرگ شود. علاوه بر این، آسیب قسمت های مختلف بدن می تواند بدن بیمار را به سمت خطر جانی ببرد. به طور مثال در صورت ایجاد مشکلات کلیوی بیمار نیاز به دیالیز پیدا می کند. یا در صورت مشکل عروق خونی و قلب، امکان انواع سکته وجود دارد. هم چنین ممکن است بینایی بیمار به خطر افتد یا لازم شود پای بیمار قطع گردد. این مشکلات علاوه بر این که کیفیت زندگی فرد را کاهش می دهند می توانند احتمال انواع عفونت یا جراحی را افزایش دهند. افراد مبتلا به دیابت در معرض فشار خون بالا و آلزایمر هستند که خطراتی را برای بیمار به وجود می آورد.

 

درمان بیش از حد دیابت مانند مصرف بیش از اندازه انسولین نیز خطرات جدی برای بدن دارد. زیرا با افت شدید قند خون احتمال تشنج و کما وجود دارد. زیرا قند خون خیلی پایین می تواند اکسیژن در مغز را از بین ببرد و آریتمی های قلبی بسیار خطرناک ایجاد کند.

 

 

نحوه کنترل بیماری دیابت:

علاوه بر این که بیمار بسته به نوع دیابت و شرایط بدنی دارو دریافت می کند، لازم است تغذیه بسیار سالمی داشته باشد و فعالیت بدنی را به صورت منظم رعایت نماید. نخوردن قند و شیرینی به تنهایی کافی نیست. بیمار باید مصرف گوشت و چربی حیوانی را کاهش دهد و پروتئین، غلات و سبزیجات بیشتری در برنامه غذایی خود داشته باشد. در کنار این راهکارها، لازم است بیماران به صورت روزانه قند خون خود را در ساعات معینی از روز به طور مثال به صورت ناشتا اندازه گیری کنند. در گذشته تنها از آزمایش خون به این منظور استفاده می شد. اما امروزه انواع دستگاه تست قند خون یا گلوکومتر وجود دارد که در عرض چند ثانیه قند خون بیمار را اندازه می گیرد. بنابراین بیمار می تواند وضعیت خود را مانیتور کند و در صورت لزوم با پزشک تماس بگیرد. این دستگاه ها معمولا دارای حافظه داخلی هستند که تعداد مشخصی از نتایج را در خود نگه می دارند. بنابراین در مراجعه به پزشک، بیمار می تواند گزارشی از سطح قند خون خود در یک بازه زمانی معین به پزشک ارائه دهد. در ادامه به بررسی دستگاه تست قند خون پرداخته می شود.

 

دستگاه تست قند خون:

این دستگاه، سطح گلوکز خون را اندازه گیری می کند و باعث می شود بیمار بتواند قند خون را در بازه ۷۰ تا ۱۰۰ mg/dl a نگه دارد. این دستگاه در گروه تجهیزات پزشکی سنجشی و تجهیزات خانگی قرار داده می شود و برای درمان به کار نمی رود. زمان استفاده از این دستگاه با توجه به تجویز پزشک و شرایط بیماران متفاوت است. به طور مثال ممکن است بیمار مبتلا به دیابت نوع یک، قند خون را قبل از خواب، صرف غذا و فعالیت بدنی اندازه بگیرد. اما بیماران دیابتی نوع دو قند خون را قبل از وعده غذایی و قبل از خواب اندازه می گیرند. علاوه بر این معمولا لازم است در صورت داشتن علائمی مانند سرگیجه، احساس سرمای شدید، لرزش بدن، ضعف شدید، گرسنگی یا تهوع زیاد و خواب آلودگی ناگهانی نیز قند خون اندازه گیری شود.

 

 

استفاده از گلوکومتر:

برای استفاده از این دستگاه لازم است مقداری از خون بیمار که حجمی حدود ۰٫۳ تا ۰٫۶ میکرولیتر دارد و تقریبا برابر یک قطره خون است توسط لنست یا سوزن مخصوص دستگاه از سر انگشت یا لاله گوش گرفته شده و روی نوار تست قند خون قرار گیرد. در این نوار آنزیم هایی وجود دارد که با خون وارد واکنش می شوند. نوار درون دستگاه قرار داده شده و گلوکز خون اندازه گیری می شود. این عملکرد بین ۵ ثانیه تا ۵ دقیقه زمان می برد و نتایج حاصل در حافظه دستگاه ذخیره می شوند. بیمار باید قبل از استفاده از دستگاه محلی که از آن خون گرفته می شود را با آب و صابون شست و شو دهد تا از آلودگی و کاهش دقت اندازه گیری دستگاه جلوگیری شود.

سوزن و نوار تست قند خون یک بار مصرف هستند و باید پس از هر بار استفاده دور انداخته شوند. نوار نباید به هیچ وجه خیس شود زیرا فاسد می شود. هم چنین پس از نمونه گیری باید در بسته نوار به خوبی بسته شود تا نور و رطوبت به آن نرسد. نوار گلوکومتر نباید به صورت خم شده در دستگاه قرار داده شود. مهم ترین نکته دقت به تاریخ انقضای نوار است زیرا در صورت گذشتن تاریخ انقضا، دقت اندازه گیری به شدت پایین می آید.

 

خرید دستگاه تست قند خون در بازار تجهیزات پزشکی ایران:

با توجه به اهمیت درمان دیابت و کنترل آن، دستگاه تست قند خون یکی از تجهیزات سنجشی خانگی پر اهمیت به حساب می آید که انواع مختلف آن در بازار تجهیزات پزشکی ایران به فروش می رسد. این دستگاه که برندها و مدل های مختلفی دارد توسط شرکت های داخلی و خارجی تولید می شود و هنگام تهیه کردن آن باید به دقت اندازه گیری دستگاه و داشتن سیستم پیشرفته برای ذخیره کردن اطلاعات در حافظه دقت شود. شرکت تجهیز سلامت نیکان شما را در خرید بهترین گلوکومتر یاری می دهد.