مانیتور بیمار چه پارامترهایی را نشان می دهد؟

یکی از مهم ترین و پر کاربردترین تجهیزات پزشکی دستگاه مانیتور بیمار است. این دستگاه در مراکز و بخش های مختلف از جمله اورژانس، اتاق عمل، ICU، CCU، NICU و حتی پزشکی خانگی استفاده می شود. این دستگاه به منظور کنترل وضعیت بیمار و تهیه گزارشی از علائم، پارامترها یا ماژول های مهم حیاتی وی به کار می رود. در ادامه به معرفی بیشتر این دستگاه و پارامترهای مهم علائم حیاتی می پردازیم.

 

عملکرد دستگاه مانیتور بیمار:

همان طور که گفته شد مهم ترین وظیفه دستگاه مانیتور بیمار، نشان دادن پیوسته ماژول ها یا پارامترهایی است که وضعیت بیمار را منعکس می کنند. دستگاه این اطلاعات را به روش های مختلف از بیمار به دست می آورد و پس از پردازش و تقویت، آن ها را به صورت عدد، موج یا نمودار نشان می دهد. محدوده هر کدام از این پارامترها در دستگاه مشخص شده است و در صورت ناهماهنگی علائم بیمار با مقادیر استاندارد، دستگاه به وسیله سیستم هشدار، آن را اعلام می کند.

پارامترهای دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی:

 

دستگاه مانیتور بیمار می تواند پارامترهای مختلفی را نشان دهد که بر اساس شرایط بیمار و مرکزی که دستگاه در آن قرار می گیرد، این ماژول ها می توانند متفاوت باشند. هم چنین در صورت نیاز می توان برخی ماژول ها را به دستگاه اضافه کرد. عمومی ترین پارامترهایی که این دستگاه ها نمایش می دهند را می توان به صورت زیر بیان کرد:

 

• سیگنال امواج قلب(ECG): لیدهایی که روی بدن بیمار نصب می شود اختلاف پتانسیلی که در سطح بدن در نتیجه عملکرد قلب ایجاد می شود را اندازه گرفته و به شکل امواج الکتریکی نماش می دهد.
• ضربان قلب: به صورت طبیعی قلب انسان بالغ در هر دقیقه بین ۶۰ تا ۱۰۰ بار می تپد. بالا یا پایین بودن این میزان در شرایطی که فرد فعالیت بدنی ندارد، می تواند بیانگر مشکلی در سلامتی بیمار باشد. ضربان قلب از طریق شمارش تپش های سرخرگ که ناشی از فعالیت مکانیکی قلب است، محاسبه می شود.
• تعداد تنفس(RR): هر فرد بالغ در شرایط عادی بین ۱۲ تا ۱۶ بار در دقیقه نفس می کشد. در صورت بیشتر یا کمتر بودن این تعداد، پزشکان و متخصصان باید شرایط بیمار را بررسی کرده و بر اساس ویژگی های دیگر در مورد مشکل فرد تصمیم بگیرند. تعداد یا نرخ تنفس در مانیتور بیمار از طریق محاسبه امپدانس قفسه سینه بین دو الکترود ECG که روی سینه بیمار گذاشته شده، به دست می آید. حرکت قفسه سینه که ناشی از تنفس است این تغییرات امپدانس را ایجاد کرده و موج روی مانیتور را به وجود می آورد. مانیتور علائم حیاتی با استفاده از چرخه های موج، نرخ تنفس را محاسبه می کند.
• اکسیژن خون(SPo2): این پارامتر نشان می دهد که میزان اکسیژن در خون بیمار چقدر است. حداکثر اکسیژن خون انسان ۱۰۰ و به صورت میانگین حدودا ۹۷ درصد است که می تواند بسته به وجود بیماری های زمینه ای و شرایط مختلف تغییر کند؛ اما زمانی که این میزان کمتر از ۹۰ باشد بیانگر کمبود اکسیژن در بدن فرد است. کمبود اکسیژن می تواند آسیب به اعضای مختلف بدن از جمله قلب و مغز و هم چنین خطر مرگ را در پی داشته باشد، به همین دلیل اکسیژن خون یکی از ماژول های مهم است که توسط مانیتور بیمار اندازه گیری می شود. این دستگاه به وسیله پروب پالس اکسیمتر این محاسبه را انجام می دهد. این پروب که به انگشت دست یا پای بیمار متصل می شود، دو سنسور دارد. اشعه مادون قرمز از یک سنسور به بدن فرستاده شده و بخشی از آن توسط هموگلوبین های بدون اکسیژن یا هموگلوبین های اکسیژن دار جذب می شود؛ بخش دیگر پرتوی مادون قرمز عبور کرده و توسط سنسور دوم جذب می شود. اختلافی که بین این پرتوها به وجود می آید، نشان دهنده میزان اکسیژن اشباع خون در فرد است. عوامل مختلفی می توانند دقت سنجش اکسیژن خون را تحت تاثیر قرار دهند. یکی از مهم ترین آن ها قرار دادن نادرست پروب است. زیاد بودن نور محیط، لرزش یا حرکت بیش از حد بیمار یا استفاده هم زمان از دستگاه الکتروکوتر هم از جمله عوامل دیگری است که بر میزان اکسیژن خونی که دستگاه نشان می دهد اثر می گذارد.

• دی اکسید کربن(Co2): این ماژول در بازدم بیمار اندازه گرفته می شود و نرخ تنفس و وجود آپنه تنفسی را نمایش می دهد. این پارامتر به وسیله دستگاه کاپنوگراف محاسبه می شود که معمولا در اتاق عمل و بخش ICU همراه با دستگاه مانیتور علائم حیاتی بیمار وجود دارد.
• فشار خون(BP): این پارامتر در واقع بیانگر فشاری است که از طرف شریان ها به خون وارد می شود. فشار خون به دو صورت تهاجمی و غیر تهاجمی اندازه گرفته می شود. در اندازه گیری غیر تهاجمی فشار خون(NIBP)، از روش اسیلومتریک استفاده می شود. در این روش فشارهای سیستولیک و دیاستولیک به وسیله کاف فشار محاسبه می شوند. فشار زمانی که قلب در حال تپش است، فشار سیستولیک و زمانی که قلب در حالت استراحت است، فشار دیاستولیک نامیده می‌شود. زمانی که کاف به بدن بیمار متصل می شود با پر شدن کاف، جریان خون برای لحظه ای قطع می شود. با شروع روند خالی شدن کاف اولین فشاری که حس می شود فشار سیستولیک و فشاری که در ادامه حس می شود، پایین ترین فشار و فشار دیاستولیک خواهد بود. فشار خون تهاجمی(IBP) در بعضی دستگاه های مانیتور بیمار نشان داده می شود و برای محاسبه آن از یک کاتتر شریانی استفاده شده و نتیجه به صورت منحنی نمایش داده می شود.

• دمای بدن(Temperature): دمای بدن به وسیله سنسورهای Temp اندازه گیری می شود. این پارامتر می تواند اختلاف دما بین دو کانال دمایی را نشان دهد. تغییر در دمای بدن می تواند بیانگر مشکلات مختلف از جمله وجود انواع عفونت در بدن باشد.

 

اجزای مختلف مانیتور بیمار:

این دستگاه از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که می توان آن ها را به صورت زیر بیان کرد:

• صفحه نمایش: این قسمت اطلاعات بیمار را نمایش می دهد. علی رغم دستگاه های قدیمی، امروزه صفحه نمایش در مانیتور بیمار به صورت لمسی ساخته می شود تا علاوه بر راحتی کار، فضای کمتری را هم اشغال کند.
• صفحه کلید یا سلکتور: به منظور انجام سریع و راحت تنظیمات گوناگون دستگاه به کار می رود.
• حسگر ها یا سنسورها: با توجه به نوع ماژولی که هر دستگاه نشان می دهد حسگرهای مختلفی در مانیتور علائم حیاتی بیمار وجود دارد. این سنسورها مواردی مانند حسگر دما، کاف فشارسنج، پروب پالس اکسیمتر و پروب ECG را در بر می گیرند.
• برد تغذیه: به منظور تبدیل ولتاژ شهری به ولتاژ مورد نیاز دستگاه استفاده می شود.
• باتری: در دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی از دو نوع باتری استفاده می شود. باتری اصلی دستگاه که می تواند باتری نیکل- کادمیم و یا باتری سرب و اسیدی باشد؛ باتری UP Back یا پشتیبان که معمولا یک باتری کوچک ۳ ولتی است که در مواقع ضروری برای حفظ اطلاعات اساسی دستگاه به کار می رود.

انواع دستگاه مانیتور علائم حیاتی:

مانیتورینگ علائم حیاتی را از چند نظر می توان دسته بندی کرد:

• میزان حساسیت

از نظر میزان حساسیت مانیتور علائم حیاتی به سه گروه تقسیم می شود:

• • حساسیت کم: این دستگاه علائم حیاتی اولیه را اندازه گرفته و هم چنین می توان پارامترهایی مثل دمای بدن بیمار و فشار خون غیر تهاجمی را به آن اضافه کرد.
  • حساسیت متوسط: از این دستگاه ها بیشتر در بخش های اورژانس و اتاق عمل استفاده می شوند.
  • حساسیت زیاد: این دستگاه در بخش مراقبت های ویژه و پس از بیهوشی استفاده می شود و پارامترهای بیشتری از جمله آریتمی، فشار خون و دی اکسید کربن را نشان می دهد.

 

• نحوه اتصال

از نظر نحوه قرار گرفتن و اتصال، دستگاه مانیتور علائم حیاتی به سه دسته تقسیم می شود:

• • Bed side یا کنار تخت بیمار
  • سانترال یا متصل به سیستم مانیتورینگ مرکزی
  • تله مانیتورینگ(Tele Monitoring).

• ماژول ها

یکی دیگر از تقسیم بندی های دستگاه مانیتور علائم حیاتی بیمار بر اساس نوع ماژول ها است. این تقسیم به صورت گروه های زیر انجام می شود:

• مانیتور CCU
• مانیتور اتاق عمل
• مانیتور اورژانس
• مانیتور قند خون
• مانیتور عملکرد تنفسی
• هولتر مانیتورینگ
• مانیتور فشار خون.

بهترین برند مانیتور علائم حیاتی:

شرکت ها و برندهای مختلفی در زمینه ساخت مانیتورینگ بیمار فعالیت می کنند که از میان آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Zoncare: این برند یکی از محبوب ترین ها در زمینه ساخت دستگاه مانیتور علائم حیاتی است. دستگاه های ساخته شده توسط این شرکت معمولا صفحه نمایش LED دارند و پارامترهای اندازه گیری شده را با وضوح بالا نمایش می دهند.
• Idotmed: دستگاه های ساخته شده توسط این برند در کشور چین تولید شده و از دقیق ترین دستگاه ها در اندازه گیری و نمایش علائم حیاتی بیمار محسوب می شوند.
• Emi: این برند هم ساخت کشور چین است که به دلیل طراحی ارگونومیک و وزن سبک دستگاه از محبوبیت بالایی برخوردار است.
• سعادت: برند سعادت یکی از محبوب ترین برندهای ایرانی است که در زمینه ساخت مانیتور علائم حیاتی فعالیت می کند. صفحه نمایش این دستگاه ها وضوح بالایی دارد و پارامترهای مختلف را نمایش می دهد.
• صاایران: از دیگر برندهای با کیفیت ایرانی در ساخت مانیتور علائم حیاتی می توان به صاایران اشاره کرد. این دستگاه ها امکان اتصال به سیستم مرکزی را هم دارند و به همین طریق می توان شرایط بیمار را از خارج از اتاق هم کنترل و بررسی کرد.

 

نکات مهم در خرید دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی:

در زمان خرید دستگاه مانیتور علائم حیاتی باید مواردی را مد نظر داشت:

• دستگاه باید بر اساس بخشی که در آن قرار می گیرد، مانند مراقبت های ویژه، اتاق عمل و … انتخاب شود.
• برای انتخاب دستگاه سن و نوع بیماری فرد باید در نظر گرفته شود.
• دستگاه باید از برندهای معتبر تهیه شود و تاییدیه هایی مانند FDA و یا نشان CE را داشته باشد.
• پیش از خرید دستگاه اندازه و کیفیت صفحه نمایش و هم چنین وزن مانیتور علائم حیاتی بررسی شود.
• تنوع پارامترهایی که دستگاه نمایش می دهد قبل از انتخاب دستگاه بررسی شود.
• مانیتور علائم حیاتی باید به سیستم هشدار مجهز باشد.
• نوع پروب پالس اکسیمتر و هم چنین یک یا چند بار مصرف بودن آن بررسی شود.
• نوع پروب اندازه گیری دما و هم چنین تعداد ورودی ها در نظر گرفته شود.
• دستگاه امکان اتصال به سیستم مرکزی را داشته باشد.
• تعداد، زمان شارژ و زمان کار با باتری دستگاه مورد نظر قرار گیرد.

خرید مانیتور بیمار در بازار تجهیزات پزشکی ایران

دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی در مدل ها و برندهای مختلف در بازار تجهیزات پزشکی ایران وجود دارد. این دستگاه ها هم توسط شرکت های خارجی و هم تولیدکنندگان داخلی ساخته می شوند. برای انتخاب دستگاه مناسب، بررسی شرایط بیمار، ماژول های دستگاه و هم چنین کیفیت مانیتور از اهمیت بالایی برخوردار است. شرکت تجهیز سلامت نیکان می تواند شما را در انتخاب دستگاه مانیتور علائم حیاتی مناسب مشاوره و یاری دهد.