ابزار معاینه پزشکی

تجهیزات پزشکی که در معاینه ی عمومی بیمار توسط پزشک مورد استفاده قرار می گیرند ابزار معاینه پزشکی نامیده می شوند. این تجهیزات باید از با کیفیت ترین مدل ها و بهترین برندها تهیه شوند تا پزشک بتواند با دقت بالا بیمار را معاینه کرده و بهترین تشخیص را اعمال کند. در ادامه هر کدام از تجهیزات معاینه را معرفی کرده و توضیح می دهیم:

 

اتوسکوپ:

 

اتوسکوپ(Otoscope) یکی از ابزار معاینه پزشکی است که برای معاینه داخل گوش مورد استفاده قرار می گیرد. بخش های مختلف گوش مانند گوش خارجی و پرده صماخ توسط این دستگاه مشاهده می شوند. اتوسکوپ دارای یک دسته و یک سر مخصوص است که در قسمت دسته یک منبع الکتریکی برای تولید نور و در قسمت سر یک عدسی برای بزرگنمایی وجود دارد. بزرگنمایی اتوسکوپ ۲/۵ تا ۳ برابر است اما مدل های پیشرفته تر آن دارای بزرگنمایی ۴/۲ برابر هستند و برای کاربردهای حرفه ای استفاده می شوند. معمولا این عدسی قابل جابجایی و تعویض است و ابزار مختلف می توانند به جای آن قرار گیرند. به طور مثال برای خارج کردن ترشحات گوش از ابزاری استفاده می شود که بر روی سر اتوسکوپ و به جای عدسی قرار داده می شوند. هم چنین برای ورود هوا به گوش جهت سنجش میزان تحرک پرده تمپان نیز از این ویژگی اتوسکوپ استفاده می شود.

 

اتوسکوپ ها در دو مدل ثابت و متحرک ساخته می شوند. تفاوت این دو مدل تنها در منبع تغذیه آن ها است (برق یا باتری قابل شارژ). در استفاده از اتوسکوپ، معمولا از یک اسپکلوم مخصوص گوش استفاده می شود که مجرای گوش را باز نگه می دارد و دید بهتری به پزشک می دهد. این اسپکلوم ها یک بار مصرف هستند و از انتقال آلودگی جلوگیری می کنند. اسپکلوم هایی که یکبار مصرف نیستند نیز باید به راحتی و به صورت مکرر ضد عفونی شوند. اتوسکوپ ها برای معاینه داخل بینی نیز استفاده می شوند. دقت و روشنایی اتوسکوپ باید به گونه ای باشد که پزشک بتواند به خوبی داخل گوش را ببیند و تغییر رنگ بافت های داخل گوش را تشخیص بدهد.

 

دستگاه اتوسکوپ دارای ۲ نوع لامپ است:

 

• رشته ای (زنون یا هالوژن): در این مدل لامپ به خصوص نوع هالوژن آن، نور قوی و بسیار خوبی برای مشاهده داخل گوش ایجاد می شود. اما این نور به مرور زمان کم شده و لامپ کدر می شود. طول عمر این لامپ حدود ۱۰ ساعت است.
• LED: کیفیت لامپ LED برعکس مدل رشته ای ثابت است و تغییر نمی کند طول عمر این لامپ تا هزاران ساعت است.

 

افتالموسکوپ:

 

افتالموسکوپ(Ophthalmoscope)وسیله ای برای معاینه چشم است. رتین و محفظه ویتروس چشم توسط این دستگاه مورد بررسی قرار می گیرند. هم چنین اجزای دیگر مانند دیسک اپتیک، عروق خونی یا سر عصب بینایی نیز برای پزشک نشان داده می شوند. دقت افتالموسکوپ باید زیاد باشد و تا حدود ۹۵-۹۰ درصد برسد. معاینه ی چشم در بیماران مبتلا به دیابت و بیمارانی که دچار سردرد شده اند از اهمیت بالایی برخوردار است. این وسیله برای تشخیص بیماری هایی مانند فشار خون، تومور مغزی، سکته ی مغزی و بیماری های قلبی و عروقی استفاده می شود.

 

افتالموسکوپ ها در دو مدل ثابت و قابل حمل ارائه می شوند و تفاوت آن ها تنها در نوع منبع تغذیه است. تقسیم بندی دیگر افتالموسکوپ به شرح زیر است:

 

• مستقیم: این نوع افتالموسکوپ در اندازه ی یک چراغ قوه ی کوچک ساخته می شود و دارای یک منبع نوری و تعدادی لنز چرخشی با بزرگنمایی بیش از ۱۵ برابر است. این وسیله در معاینات معمول پزشکی استفاده می شود و با ورود نور از طریق مردمک، دید کامل داخل چشم را فراهم می کند.

 

• غیر مستقیم: این مدل افتالموسکوپ شامل یک چراغ است که به دور سر پزشک وصل می شود و یک لنز که پزشک آن را در دست می گیرد. در این دستگاه، دید بهتری از داخل چشم فراهم می شود.

 

• Sitlamp: این وسیله جلوی چشم بیمار و لنزهای آن در نزدیکی چشم قرار می گیرند. مزیت این افتالموسکوپ نسبت به دو مدل دیگر، دید سه بعدی و بزرگنمایی بیشتر است. البته میدان دید آن از افتالموسکوپ مستقیم بیشتر و از افتالموسکوپ غیر مستقیم کمتر است.

 

گوشی پزشکی:

 

گوشی پزشکی یا استتوسکوپ(Stethoscope) برای شنیدن صداهای داخل بدن مانند صدای قلب، ریه و صدای خون در عروق بدن مورد استفاده قرار می گیرد. هم چنین در اندازه گیری فشار خون با فشارسنج عقربه ای نیز از این وسیله استفاده می شود. قسمت های مختلف گوشی پزشکی شامل موارد زیر می باشد:

 

• قسمتی که بر روی بدن قرار می گیرد که شامل دیافراگم و بل است. بل کوچک تر است و برای شنیدن صداهایی با فرکانس پایین استفاده می شود. دیافراگم بزرگ تر است و صداهایی با فرکانس بالا را دریافت می کند.

 

• قسمتی که در گوش قرار گرفته و صدا را به گوش انتقال می دهد. این قسمت قابل تعویض است و می تواند با مدل هایی جایگزین شود که با اندازه ی گوش پزشک متناسب باشد.

 

• لوله ای که دو قسمت قبل را به هم وصل می کند

 

فشارسنج:

 

فشارسنج(Sphygmomanometer) وسیله ای است که برای اندازه گیری فشار خون مورد استفاده قرار می گیرد. هنگامی که به پزشک مراجعه می کنید، به منظور معاینه وضعیت بدن و قلب، پزشک به کمک یک فشارسنج فشار خون شما را اندازه گیری می کند. به این منظور از فشارسنج عقربه ای استفاده می شود که دقت بسیار بالایی دارد و استفاده از آن نیازمند مهارت است. البته ممکن است پزشک از فشارسنج دیجیتال نیز استفاده نماید.

 

فشارسنج های دیجیتال بیشتر مناسب استفاده در منزل هستند، زیرا به راحتی اندازه گیری را انجام می دهند و نیاز به مهارت خاصی برای استفاده از آن نیست. در مقابل، فشارسنج های عقربه ای مناسب محیط های درمانی هستند و توسط پزشک یا پرستار استفاده می شوند.

 

هنگام خرید فشارسنج عقربه ای باید دقت شود که کاف آن برای اندازه های مختلف بازو قابل استفاده باشد و به راحتی دور بازو بسته شود. معمولا همراه با فشارسنج عقربه ای، یک گوشی پزشکی نیز خریداری می شود تا پزشک به کمک آن صداهای قلب را در حین اندازه گیری بشنود.

 

تب سنج:

 

تب سنج(Thermometer) دستگاهی است که برای اندازه گیری دمای بدن مورد استفاده قرار می گیرد. در گذشته پزشک با استفاده از تب سنج جیوه ای دمای بدن را اندازه گیری می کرد. تب سنج جیوه ای با اینکه دقیق است، اما به دلیل وجود جیوه و سمی بودن آن خطرناک است. امروزه پزشک با استفاده از تب سنج دیجیتال دمای بدن بیمار را اندازه گیری می کند. مزیت استفاده از این مدل تب سنج، اندازه گیری سریع و وضوح دمای اندازه گیری شده بر روی صفحه نمایش دستگاه است.

 

تب سنج های دیجیتال در مدل های دهانی، گوشی، رکتال و لیزری ارائه می شوند. تب سنج دهانی برای اندازه گیری دما از طریق زیر بغل نیز استفاده می شود. تب سنج های رکتال بیشتر مخصوص نوزادان و اطفال هستند و دمای بدن را با دقت بالا از طریق مقعد اندازه گیری می کنند. اما به دلیل نکات بهداشتی استفاده از این مدل توصیه نمی شود. تب سنج های لیزری پرطرفدار ترین مدل تب سنج هستند که اندازه گیری را با استفاده از مادون قرمز  و با فاصله و بدون نیاز به تماس کامل با پوست اندازه می گیرند. در خرید تب سنج باید دقت شود که صفحه ی نمایش بزرگ باشد و دما را با وضوح بالا نشان دهد. هم چنین دقت اندازه گیری دستگاه بالا باشد.

 

چکش معاینه:

 

این وسیله برای بررسی رفلکس تاندون ها مورد استفاده قرار می گیرد. شدت این رفلکس نشان دهنده ی اختلالات سیستم عصبی بدن است. در صورتی که رفلکس طبیعی باشد نشان دهنده ی سالم بودن مغز و نخاع و سیستم عصبی و حرکتی است. اما اگر رفلکس عمقی باشد می تواند نشان دهنده ی اختلال در عملکرد نورون ها باشد. چکش رفلکس در انواع مختلف و اندازه های متفاوت ۲۵ تا ۴۰ سانتی متر تولید می شود. این چکش ها برای قسمت های مختلف بدن استفاده می شوند و نام ها مختلف دارند مانند چکش ترومنر(Tromner)، تیلور(Taylor) و بابینسکی(Babinski). چکش معاینه علاوه بر بررسی رفلکس تاندون ها برای تست های دیگری نیز استفاده می شود که در ادامه به این تست ها اشاره می کنیم:

 

• رفلکس جهش زانو
• رفلکس عضله ی دو سر
• رفلکس عضله ی سه سر
• رفلکس خم کننده ی انگشتان دست

 

چراغ قوه معاینه پزشکی:

 

چراغ قوه ی معاینه وسیله ای است که پزشک به کرات از آن برای معاینه ی بیماران استفاده می شکند. این دستگاه برای معاینه ی دهان، ظاهر چشم و پوست استفاده می شود. چراغ قوه ی پزشکی باید از جنس مرغوب و با دوام باشد و امکان تعویض لامپ و باتری آن به راحتی وجود داشته باشد. هم چنین این وسیله باید سبک و به راحتی قابل جابجا کردن باشد. بهترین نوع چراغ قوه ی پزشکی مدلی است که دارای نور متمرکز باشد. معمولا این دستگاه توسط یک گیره به لباس پزشک وصل می شود و این امر جابجایی آن را آسان می نماید.

 

لارنگوسکوپ:

 

لارنگوسکوپ وسیله ای است که برای مشاهده ی حنجره و تارهای صوتی مورد استفاده قرار می گیرد. این وسیله در بیشتر موارد توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی استفاده می شود. هم چنین در مواردی که بیمار نیاز به تنفس مصنوعی و استفاده از لوله تراشه داشته باشد، برای ورود لوله تراشه، ابتدا توسط لارنگوسکوپ مسیر ورود لوله باز می شود و زبان کوچک به بالا هدایت می شود و سپس پزشک لوله تراشه را وارد می کند. لارنگوسکوپ از یک دسته تشکیل شده که تیغه هایی با سایز های مختلف به سر آن وصل می شوند. این تیغه ها یک بار مصرف یا از جنس فلز یا فایبر گلاس هستند که قابل اتوکلاو کردن می باشند. دسته ی لارنگوسکوپ دارای باتری و تیغه های آن دارای یک منبع نوری می باشند که باعث ایجاد دید مناسب برای پزشک می شوند و حنجره را به وضوح نشان می دهند. تیغه های لارنگوسکوپ به سه مدل زیر تقسیم می شوند:

 

• تیغه ی خمیده یا مکینتاش
• تیغه ی راست یا میلر
• تیغه ی نیمه خمیده یا هاین

در میان این تیغه ها، دو مدل اول دارای کاربرد بیشتری هستند و آسیب کمتری به بیمار وارد می کنند.

 

نگاتوسکوپ:

 

نگاتوسکوپ وسیله ای پزشکی است که از یک صفحه تشکیل شده است که نور سفید و یکنواخت ایجاد می کند و فیلم های رادیولوژی برای مشاهده بهتر پزشک بر روی آن قرار داده می شوند. این وسیله در گذشته توسط نور فلورسنت عمل می کرد. این نور در تمام صفحه به صورت یکسان پخش نمی شد و در قسمت هایی ایجاد سایه می کرد. بنابراین نگاتوسکوپ هایی ساخته شدند که در آن ها از لامپ های LED استفاده شده بود. این نگاتوسکوپ ها قیمت بالاتری دارند اما نور را به صورت یکنواخت در تمام صفحه پخش می کنند و هیچ گونه حرارتی نیز از خود تولید نمی کنند. نگاتوسکوپ های LED در ابعاد کوچک و به صورت صفحات نازک ساخته می شوند.

 

ست معاینه:

 

ست معاینه شامل تعدادی از ابزار معاینه پزشکی است که برای معاینه ی گوش، چشم و اندازه گیری فشار خون و دمای بدن توسط پزشک استفاده می شوند. این ست به منظور راحتی بیشتر پزشک ساخته می شود و تجهیزات معاینه را مطابق با نیاز پزشک فراهم می نماید. پرکاربرد ترین ست معاینه دارای اتوسکوپ و افتالموسکوپ می باشد. در این ست یک دسته قرار داده شده که دارای باتری است و سری اتوسکوپ یا افتالموسکوپ بر روی آن قرار داده می شود. ست های معاینه به صورت دیواری یا رومیزی ساخته می شوند. ست های رومیزی شامل پایه ای هستند که تجهیزات معاینه بر روی آن قرار داده می شوند.

     

ابزار معاینه پزشکی در بازار تجهیزات پزشکی ایران:

 

انواع مختلف تجهیزات معاینه در بازار تجهیزات پزشکی ایران وجود دارند. هنگام خرید این ابزار باید دقت شود که از بهترین برند بوده و بالاترین دقت را در اندازه گیری داشته باشند. شرکت تجهیز سلامت نیکان شما را در خرید انواع ابزار معاینه پزشکی یاری می دهد.